Diecezja Toruńska

Wykład otwierający drugi dzień obrad kongresowych wygłosił abp Jan Romeo Pawłowski, delegat papieża ds. nuncjatur apostolskich. Abp Pawłowski mówił nt. roli Kościoła w promowaniu i obronie praw człowieka. Ksiądz arcybiskup podkreślił, że Kościół ze swej natury nie może się nie upominać o prawo do życia. - Kościół to my wszyscy, stąd bardzo dobrze jest jeśli poprzez właściwą formację sumień wierni walczą o prawa człowieka, prawa nienarodzonych, osób słabych, chorych i niedołężnych – mówił. Zaznaczył, że dzisiejszy świat tak wiele troski poświęca ochronie praw zwierząt, a pomija, milczy lub neguje prawo człowieka do życia i rozwoju. – Jak można niżej od zwierząt postawić istoty ludzkie? – pytał. – Życie ludzkie jest święte i nietykalne, i nie wolno nim gardzić – podkreślił abp Pawłowski. 

Jako odpowiedzialny za nuncjatury apostolskie na świecie zaznaczył, że Kościół nieustannie stara się przypominać o założeniach deklaracji praw człowieka ogłoszonej 70 lat temu. Przypomina o tym, że prawa człowieka tam zawarte są prawami uniwersalnymi i na zawsze ważnymi. – Trzeba na nowo odkryć wielką wartość praw człowieka – mówił.

Jako przykład podał działania podejmowane w kontekście wolności religii. Kościół czyni wiele starań w tym zakresie. – Kościół upominając się o te prawa wyraża troskę nie tylko o swoich wiernych, ale o wszystkich, którzy uznają się za ludzi wierzących – dodał. Nie może być tak, że przejście z chrześcijaństwa na inną religię jest prawem człowieka, a przejście na chrześcijaństwo jest przejawem zdrady, buntu i niestety w wielu krajach karane jest śmiercią. Podobnie jest w przypadku tzw. klauzuli sumienia. Ograniczanie możliwości odwoływania się do niej jest pogwałceniem praw człowieka. – Znamy doskonale z kart historii to, co się dzieje, gdy człowiek odkłada na bok sumienie i kieruje się tylko rozkazami władzy, partii itp. – mówił. 

Na przykładzie przypowieści o miłosiernym samarytaninie podkreślił, że nikt z tych, którzy mijali pobitego nie mieli ani prawa ani obowiązku, by mu pomóc. Ówczesne prawo im tego nie nakazywało, tym czego im zabrakło to współczucie i miłosierdzie. Jako ludzie Kościoła musimy zrobić wszystko, by miłosierdzie było kluczem podejmowanych decyzji i patrzenia na drugiego człowieka. 

Kolejną prelegentką była prof. María Marta Cúneo z Uniwersytetu Katolickiego w Argentynie. Podkreśliła, że „istnienie ludzkie jest darem, a dar trzeba przyjąć, zaakceptować i rozwijać”. - Wszyscy potrzebujemy tego, by o nas się troszczono – zaznaczyła w swoim referacie. Mówiąc o całej sieci powiązań między wszystkimi ludźmi podkreśliła, że naruszenie jednego z jej ogniw ma wpływ na inne. – Nie posiadamy na własność niczyjego życia – powiedziała prelegentka z Argentyny.
- Jesteśmy zaprogramowani, aby żyć z innymi, dlatego troszczymy się o nich, niekiedy narażając swoje życie - podkreśliła prof. Cúneo. Jest to jednak zaledwie pierwszy, pierwotny etap relacji z bliźnim. Zaznaczyła, że cnoty zależą od relacji z innymi. Sprawiedliwość wynika z relacji ogólnej, wierność z relacji specyficznej, troska o siebie samego z relacji jedynej. Roztropność pomaga nam zaś podejmować najwłaściwsze decyzje.
Dodała, że każdy człowiek jest zdolny do tego, by uważać każdego człowieka za brata. – Jeśli nieznajomego traktuję jak brata, to odkrywam samego siebie – mówiła. Jesteśmy tymi, którzy pierwsi się troszczą, ale i jesteśmy przedmiotem troski innych. – Troska o innych i o stworzenie jest jedyną drogą do realizacji swojego człowieczeństwa – zaznaczyła prof. Cúneo. Zachęciła do tego, byśmy byli stróżami stworzenia i strażnikami drugiego. – Dbajmy o nas samych, pamiętajmy, że nienawiść, zazdrość i pycha brudzą nasze życie. Czuwajmy nad naszym sercem bo w nim rodzą się wszelkie intencje i działania. Troszczmy się o siebie z miłością – dodała. 

Ks. prof. Paweł Bortkiewicz SChr mówił o przyszłości człowieka w dobie biotechnologii. Perspektywa, która jawi się za pomocą współczesnej biotechnologii to radykalna eugenika. Próbuje się stworzyć wrażenie, że współczesna biotechnologia rozwiąże wszystkie problemy ludzkości: cierpienie, choroby, śmierć. Jest to jednak iluzja, a żadna iluzja nie jest dobra dla rozwoju człowieka. 

Pytanie kluczowe dla etyki i teologii moralnej brzmi: czy respekt dla osoby ludzkiej pociąga za sobą respekt dla ciała i do jakiego stopnia? Dziś ciało ludzkie jest deprecjonowane, traktowane jako materiał badań, przedmiot dociekań, a tajemnica osoby ludzkiej pokazuje, że człowiek to ciało i duch, a jego przeznaczeniem jest wieczna wspólnota z Bogiem. Nie można zatem oddzielać, lub przeciwstawiać sobie ciała i ducha. Szacunek do ciała powinien iść w parze z szacunkiem do spraw psychiczno-duchowych. 
 
Kolumbijska dziennikarka prof. Ana Cristina Montoya mówiła o roli komunikacji we współczesnym społeczeństwie. Obecne społeczeństwo jest postrzegane jako system komunikacyjny, który sytuuje osobę ludzką jako widza, a nie aktora swojej historii. Człowiek jest podporządkowany technice i nowej technologii, która przysłania naszą niepowtarzalność i wyjątkowość. Współcześnie zastępuje się relacje bezpośrednie interakcjami pośrednimi za pomocą komunikatorów wirtualnego świata. Niesie to za sobą zanik więzi społecznych i nieumiejętność budowania wspólnoty. – Człowiek został stworzony, aby komunikować, nie w jakikolwiek sposób: został stworzony dla tego rodzaju komunikacji, która jest refero, czyli takiej, która odnosi się do kogoś żywego – mówiła. 

Podczas dwudniowych obrad uczestnicy kongresu wysłuchali wielu ciekawych wykładów. Prelegenci pochodzili z Polski, Włoch, Hiszpanii, Egiptu, Argentyny i Kolumbii. Wśród nich byli m.in. kard. Zenon Grocholewski, abp Jan Romeo Pawłowski, ks. prof. Waldemar Rakocy CM, prof. Mónica López Barahona czy prof. Alberto Lo Presti.

Organizatorem kongresu jest Wyższa Szkoła Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu przy współpracy z Katedrą Filozofii Kultury i Sztuki KUL JP II, Instytutem św. Jana Pawła II „Pamięć i Tożsamość” oraz Regionalnym Ośrodkiem Debaty Międzynarodowej w Toruniu.

Wydarzenie patronatem honorowym objął ks. kard. Zenon Grocholewski, prefekt senior Kongregacji Wychowania Katolickiego.
xpb/Toruń/KAI

Zdjęcia: ks. Paweł Borowski