Diecezja Toruńska

Dwie drogi

Księga Przysłów 5, 1-23 to dramat w pięciu aktach. Opowiada o młodym człowieku stojącym u progu dorosłości, który za chwilę zacznie poznawać życie i ma przed sobą dwie drogi. Jedna wiedzie przez pofolgowanie swoim namiętnościom, druga – przez opanowanie ich i wytrwanie w czystości. Tekst przenosi nas w rzeczywistość życia małżeńskiego. Wspomina o dwóch kobietach; jedna to żona, druga – „obca”, czyli ta, która kusi, zwodzi na manowce zdrady małżeńskiej. Już pierwszy wiersz, przez zwrócenie się do czytelnika „mój synu”, ustawia zagadnienie na płaszczyźnie osobistej. Ten tekst zdaje się mówić: „Nikt nie uniknie konfrontacji z wyzwaniami, które stawia seksualność. Ty też będziesz musiał dokonać wyboru”.

Autor biblijny zaczyna od przestrogi skierowanej ku tym, których kusi wizja zdrady małżeńskiej. „Bo miód wycieka z warg obcej, podniebienie jej gładkie jak olej, lecz w końcu będzie gorzka niby piołun i ostra jak miecz obosieczny” (Prz 5, 3-4). Na początku droga ku „obcej” wydaje się niegroźna. Ot, niewinna przygoda, nic nieznaczący epizod. A jednak… „Jej nogi zstępują ku śmierci, do Szeolu zmierzają jej kroki, byś nie ujrzał drogi życia” (Prz 5, 5-6a). Zdrada małżeńska skutkuje utratą tego, co człowiekowi niezbędne do godnego życia: sił fizycznych, stanu posiadania materialnego, prawości moralnej, poczucia intymności, wreszcie – relacji z Bogiem.

Z niewinnego flirtu rodzi się dramat, gdyż nierządnica nie jest sama, lecz stanowi koło sprawnie zorganizowanego mechanizmu, nastawionego na czerpanie zysków. Organizatorem procederu jest wspomniany w tekście „okrutnik” – sutener. Dziś pewnie należałoby mówić o organizatorach deprawacji na skalę masową: producentach filmów pornograficznych, właścicielach domów publicznych, wydawcach czasopism i książek z rynsztoka, zakłamujących ludzkie przeżywanie płciowości.

„Idź drogą swą od niej daleko, pod drzwi jej domu nie podchodź, byś obcym swej sławy nie oddał, a lat swych okrutnikowi, by z pracy twej inni nie tyli, by mienie twe nie szło w dom obcy. Na końcu przyjdzie ci wzdychać, gdy ciało i siły wyczerpiesz” (Prz 5, 8-11). Zdrada małżeńska doprowadza człowieka do ruiny. Zostawia trwały ślad. Jej skutki są dalekosiężne, trudne do wyleczenia. Zdrada małżeńska to nie tylko nadużycie zaufania najbliższej osoby, zerwanie przymierza miłości, lecz także stan, w którym człowiek, chcąc w jakiś sposób usprawiedliwić swe postępowanie, zaczyna podważać czy wręcz odrzucać wszelkie uznawane dotąd autorytety. To o tym mówi autor biblijny: „Powiesz: «Nie cierpiałem upomnień – nauką wzgardziło moje serce, nie dbałem na głos wychowawców, nie dawałem posłuchu nauczającym mnie»” Prz 5, 12-13).

Dbaj o swoją studnię!

Tekst z Księgi Przysłów to nie tylko przestroga przed zdradą małżeńską, lecz także wspaniały pozytywny wykład, jak trwać w wierności. Jest nasycony symbolami, z których na czoło wysuwają się cysterna i studnia. Dla Izraelitów miały one kluczowe znaczenie. Czysta, dobrze utrzymana cysterna i studnia dające wodę zapewniały życie.

W Starym Testamencie studnia nosi w sobie jeszcze inną symbolikę: przy studniach brały swój początek małżeństwa Mojżesza i Sefory oraz Jakuba i Rebeki. Nic więc dziwnego, że aż trzy wiersze z interesującego nas fragmentu Księgi Przysłów są poświęcone symbolice wody. „Pij wodę z własnej cysterny, tę, która płynie z twej studni. Na zewnątrz mają bić twoje źródła? Tworzyć na placach strumienie? Niech służy dla ciebie samego, a nie innym wraz z tobą” (Prz 5, 15-17).

Troska o cysternę, jej regularne czyszczenie, konserwację, stanowiły dla Izraelitów ich „być albo nie być”. Podobnie rzecz ma się z małżeństwem – bez troski, pielęgnacji, uprawiania (mówi się nieraz o „uprawianiu małżeńskiego ogródka”) nie ma ono dużych szans na przetrwanie.

Upajać się małżeństwem!

„Niech źródło twe świętym zostanie, znajduj radość w żonie młodości. Przemiła to łania i wdzięczna kozica, jej piersią upajaj się zawsze, w miłości jej stale czuj rozkosz!”. Mamy tu wspaniałą apologię małżeństwa. Tekst zachęca do upajania się nim, przeżywania go jako rozkoszy, czegoś przyjemnego, radosnego, wywołującego euforię.

Tu warto powiedzieć, że nierząd też może upajać, na pozór o wiele mocniej niż małżeństwo, które zawsze będzie się wiązało z obowiązkami, troskami, odpowiedzialnością. Dziś obserwujemy zalew propozycji, przez które ludzie mieliby upajać się nieczystością: pornografia w Internecie, wysyp agencji towarzyskich, niemoralne programy telewizyjne, wyuzdane zdjęcia w magazynach „dla dorosłych”, turystyka seksualna – oto niektóre ze współczesnych twarzy biblijnego „nierządu”.

Jakby w odpowiedzi na te propozycje autor Księgi Przysłów pisze: „Po cóż, mój synu, upajać się obcą i obejmować piersi nieznanej? Nieprawość zgubą człowieka. Bo drogi ludzkie – przed oczyma Pana, On widzi wszystkie ich ścieżki. Gdy grzesznym nieprawość owładnie, trzymają go więzy występku. Umrze on z braku nauki, pobłądzi z ogromu głupoty” (Prz 5, 20-23).

Bóg wzywa do wierności

Mamy być wierni w małżeństwie. Do tego wzywa nas Ten, który jest ostatecznym autorytetem: Bóg, który wszystko widzi. Nie da się inaczej żyć – w sposób godny, święty – w małżeństwie i rodzinie, jak tylko dochowując wierności. Wszystkie inne drogi prowadzą do Szeolu. Kto mówi inaczej, ten kłamie – zakończył ks. dr Tułodziecki.

Temat wywołał żywą reakcję słuchaczy. Padło sporo pytań, z których najbardziej poruszyło wszystkich pytanie młodego człowieka: „Jak mam dbać o swoją cysternę, studnię, aby dawała czystą wodę?”. Wywołało ono powszechną wesołość, lecz w gruncie rzeczy stanowiło dowód, jak bardzo ten wykład – nazywający po imieniu, co jest wiernością, a co zdradą małżeńską – był potrzebny. Jeśli chociaż kilka osób wyszło z niego z przekonaniem, że małżeństwa nie da się przeżyć „na żywioł”, bez planu i ofiary z siebie, to przyniósł on owoc.

Tomasz Strużanowski