Diecezja Toruńska

Kiedy wszystkie miejsca w Sali Mieszczańskiej Ratusza zostały szczelnie wypełnione, punktualnie o godzinie 17 rozpoczął się wyjątkowy wieczór kolęd. Można by przypuszczać, że dwunasta edycja tego wydarzenia sprawi, że powtórzą się pewne pomysły w sposobie ujęcia tematu, jednak i tym razem organizatorzy miło zaskoczyli nawet stałych bywalców tych spotkań.

Tegoroczną edycję wieczoru kolędowego zainaugurowała 5-letnia Ania Golaszewska z przedszkola „Alfik”, do której po chwili dołączyli muzycy z zespołu wokalno-instrumentalnego „Claritas” i zespołu kameralnego „Portamus Gaudium” pod batutą dr Agnieszki Brzezińskiej oraz przede wszystkim rozśpiewana publiczność, wśród której znaleźli się również przedstawiciele władz miejskich: wiceprezydent Torunia Zbigniew Fiderewicz wraz z małżonką Krystyną oraz dyrektor Wydziału Kultury UM Zbigniew Derkowski. „Zaspanych pasterzy na betlejemskim polu – jak zauważył coroczny konferansjer koncertu ks. dr hab. Piotr Roszak z Wydziału Teologicznego UMK, dbający o komentarz merytoryczny – obudził głos aniołów, a nas, wszystkich zebranych w Ratuszu na toruńskim kolędowaniu, już po raz dwunasty zwołał głos Ani, pięknie i z mocą śpiewającej kolędę Wśród nocnej ciszy.”

„A Słowo stało się Ciałem i zamieszkało między nami” wielokrotnie słyszeliśmy to zdanie, które niekiedy również pada przy świątecznym stole. Właśnie to „między nami” jest najważniejszym przesłaniem tych Świąt – podkreślił ks. Roszak. Kolęda również jest „między nami”, ponieważ zarówno słowa kolęd, ich treść, ukryta głębia wiary i wydarzeń historycznych, jak i śpiewanie razem budowały i budują wspólnotę i więzi. Kolędy, zwłaszcza nasze, polskie, to skarby, które nadal pozostają do odkrycia, a zwracając naszą uwagę na osobę nowo narodzonego Zbawiciela, przekazują światu wesołą nowinę i jednocześnie umacniają wszystkich w tym Bożonarodzeniowym świętowaniu. Warto, aby bogactwo pieśni podejmujących refleksję nad misterium Wcielenia Syna Bożego docierało do każdego, aby nadawało sens świętowaniu. Tak zachęceni do wspólnego kolędowania wszyscy zebrani w ratuszu przyłączyli się do śpiewu, a dzięki projekcji multimedialnej z tekstami kolęd utwory były śpiewane od pierwszej do ostatniej zwrotki równym rytmem, z taką samą siłą i jednym głosem niczym zgrany chór zmierzający do Betlejem. W ratuszu rozbrzmiały zatem najpiękniejsze polskie kolędy i pastorałki takie, jak: Pójdźmy wszyscy do stajenki, Radosna nowina, Przybieżeli do Betlejem pasterze, Mizerna, cicha, A wczora z wieczora, Gdy na ziemi Bóg się rodzi, radujmy się wielce, Dzisiaj w Betlejem, W dzień Bożego Narodzenia.

W każdej sytuacji życiowej śpiewać nowo narodzonemu Chrystusowi – tę zasadę potwierdza historia Polski, kiedy w czasie niewoli zaborców, ale i w okresie okupacji hitlerowskiej powstawały nowe kolędy lub były dopisywane kolejne strofy do znanych i najpopularniejszych kolęd. Tematem przewodnim tegorocznego Wieczoru Kolęd stały się właśnie wątki patriotyczne w kolędach i pastorałkach począwszy od powstania styczniowego aż po powstanie warszawskie. W historię kolęd patriotycznych wprowadził dyrektor Fundacji Muzeum Historyczno-Wojskowego w Toruniu p. Piotr Olecki, a towarzyszyli mu również p. Grzegorz Olbrychowski i kleryk Michał Galewski (WSD Toruń), wszyscy przebrani w stroje z epoki. Piotr Olecki opowiedział o zwyczajach wigilijnych w ciężkich czasach powstańczych i wojennych, przytoczył wzruszające wspomnienia powstańców oraz więźniów łagrów i obozów koncentracyjnych, stwarzając klimat i nastrój wigilijnych wypominków, a także ciekawie i szczegółowo omówił trzy kolędy wojenne, zapraszając do wspólnego ich odśpiewania, aby ocalić je od zapomnienia. Po ponad 70 latach od powstania na nowo rozbrzmiały: „Kolęda łagrowa” napisana w 1942 r. przez Halinę Golczową, numer obozowy 7591, w obozie koncentracyjnym Ravensbrück; „Lulajże Jezuniu na polskiej ziemi” kolęda z okupowanej Warszawy z grudnia 1943 r.; „Żołnierz drogą maszerował” – pierwsza kolęda piosenka powstała po upadku powstania warszawskiego w grudniu 1944 r. w szpitalu dla rannych powstańców w Tworkach-Pruszkowie pod Warszawą.

Z chwili zadumy wyrwały nas skoczne pastorałki ludowe, czasem odśpiewywane z podziałem na głosy męskie i żeńskie, takie jak chociażby Hejże ino dyna, dyna, narodził się Bóg dziecina, Dnia jednego o północy, czy też Jezusa narodzonego wszyscy witajmy i wreszcie ulubione chyba wszystkich Tryumfy Króla Niebieskiego. Pozostając jednak w nurcie historycznym prowadzący ten wyjątkowy koncert, ks. Piotr Roszak, zwrócił uwagę na to, że cenne dla regionu są utwory lokalne, jak np. powstała kilka lat temu z inspiracji Toruńskiego Wieczoru Kolęd wesoła pastorałka regionalna pt. Zagrzmiała, runęła w Betlejem ziemia. Nie sposób było się tego wieczoru nudzić również za sprawą różnorodnego repertuaru, gdyż można było usłyszeć mniej znane pastorałki, jak np. Śliczna Panienka jako jutrzenka.

Toruński Wieczór Kolęd szybko dobiegł końca z finałową już tradycyjnie piosenką Toruńskie kolędowanie skomponowaną przez Wojciecha Chachułę i po raz pierwszy wykonaną w 2006 r. podczas kolędowania w murach gościnnego Ratusza. Na zakończenie warto jeszcze raz podkreślić, że pomysłodawcą i organizatorem Toruńskiego Wieczoru Kolęd od samego początku jest zespół „Claritas” (z łac. „światłość”) występujący w składzie: Aleksandra Okoniewicz, Agnieszka Brzezińska, Wojciech Chachuła, Wiesław Błaszkiewicz i Waldemar Grupa przy akompaniamencie fortepianu, gitary, akordeonu, basu, fletu i altówki. Głosy kolędników corocznie wspiera żeński zespół „Portamus Gaudium” (z łac. „niesiemy radość”, założony i kierowany przez Agnieszkę Brzezińską) słusznie tak nazwany, bo uczestnicy tegorocznego kolędowania opuszczali Salę Mieszczańską z uśmiechem na twarzach, podśpiewując ostatnie strofy „W oczach tli się blask, a w sercach żar, choć wokoło mrok… Spotkamy się za rok!”.

Mirosława Buczyńska

Fot. Teresa Węglikowska-Chachuła