Diecezja Toruńska

Diecezja Toruńska

Sanktuarium Męczenników Działdowskich w Działdowie

2015-10-16
Fot. Ks. Paweł Borowski
W mieście o burzliwej historii położonym na skraju mazurskiej Krainy Wielkich Jezior znajdował się obóz zagłady, miejsce gehenny tysięcy ludzi, także duchownych, wśród nich bł. abp. Nowowiejskiego i bł. bp Wetmańskiego.

Działdowo to ponad 20-tysięczne miasto powiatowe leżące na wschodnim krańcu diecezji toruńskiej. We wczesnym średniowieczu istniał tu gród pruskich Sasinów zdobyty w końcu XIII w. przez Krzyżaków. Wokół warowni postawionej przez rycerzy zakonnych rozwinęła się osada nazwana przez nich Soldaw, która w 1344 r. uzyskała prawa miejskie. Pograniczne miasto przechodziło Zmienne były koleje losu pogranicznego miasta, które to upadało, to dźwigało się z ruin. Podczas zmagań polsko-krzyżackich i szwedzkich przechodziło z rąk do rąk, a w 1914 r. znacznie ucierpiało jako miasto frontowe. Przez 4 stulecia znajdowało się po niemieckiej stronie granicy, aż mocą traktatu wersalskiego wraz południowym skrawkiem Mazur 17 stycznia 1920 r. znalazło się „pod opiekuńczym skrzydłem Białego Orła”. W mieście położonym przy rubieży z Prusami Wschodnimi w 1928 r. mieszkało niespełna 10 tys. Polaków, wśród nich ponad 8 tys. katolików należących jedynej ówczesnej parafii pw. św. Wojciecha  i prawie 3 tys. Niemców. 1. września 1939 r. wkroczyły do Działdowa pierwsze oddziały Wehrmachtu i rozpoczęła się pacyfikację tego ważnego ośrodka polskości. „Wrogów Rzeszy” umieszczano w willi rejenta Wyrwicza – siedzibie  gestapo, a później wraz z jeńcami z twierdzy Modlin, w koszarach III Batalionu 32. Pułku Piechoty. Z czasem to miejsce przekształcono w KL Soldau.

KL Soldau
Był to obóz koncentracyjny funkcjonujący jako Obóz Przejściowy, później Wychowawczy Obóz Karny, miejsce eksterminacji tysięcy Polaków i Żydów przeważnie z północnego Mazowsza oraz skazanych na eksterminację Niemców umysłowo chorych. Np. od lutego do końca kwietnia 1940 r. masowo rozstrzeliwano więźniów politycznych. Egzekucje odbywały się na terenie obozu  i  w okolicznych lasach w pobliżu wsi Białuty, Komorniki i w Lasku Zwierskiego. Wielu więźniów zmarło także z powodu wyczerpania i epidemii. Walka z epidemią w obozie polegała m.in. rozstrzeliwaniu chorych. Do obozu trafiło 288 kapłanów i osób zakonnych z diecezji płockiej, włocławskiej, łomżyńskiej, dawnej chełmińskiej, obecnej toruńskiej, archidiecezji warszawskiej, wśród nich księża salezjanie, ojcowie pasjoniści, ojciec kapucyn, siostry pasjonistki, kapucynki klaryski, niepokalanki. 86 spośród nich nie przeżyło, najwięcej z diecezji płockiej – 50 prezbiterów, wśród nich pasterze diecezji abp Antoni Julian Nowowiejski i bp sufragan  Leon Wetmański (życiorys biskupów patronów sanktuarium podajemy na str. www. …). Tutaj był jeden z etapów męczeńskiej drogi zakończonej śmiercią w Dachau kapłanów z Działdowa: ks. Jana Łubieńskiego – proboszcza i ks. Alfreda Skowrońskiego – wikariusza. W obozie zmarła także bł. Maria Teresa Kowalska OSCCap. Po wojnie były niemiecki lagier NKWD przekształciło w sowiecki łagier, z którego w głąb „nieludzkiej ziemi” wywieziono od 25 do 30 tysięcy osób; wiele zmarło na miejscowym dworcu kolejowym.                 

Sanktuarium
Obóz działdowski otoczony po wojnie tylko lokalną pamięcią, niedorównujący  ponurą sławą takim „fabrykom śmierci”, jak Stutthof, Auschwitz czy Majdanek, nie istniał w zbiorowej świadomości Polaków. Dopiero 12 czerwca 1967 r. odwiedził Działdowo Prymas Polski Stefan Wyszyński i poświęcił w kościele farnym św. Wojciecha tablicę ku czci kapłanów-męczenników. Zachowaniu pamięci o biskupach z Płocka przysłużył się tutejszy proboszcz ks. kan. Czesław Burczyk (1932-2006). Pod koniec swojej posługi Działdowie zaangażował się w budowę kościoła św. Katarzyny, którą wydzielono z jego parafii. Jej duszpasterz ks. kan. Marian Ofiara po dokonanej przez Jana Pawła II 13 czerwca 1999 r. w Warszawie beatyfikacji  108 Męczenników z okresu II wojny światowej, wśród nich abp. Nowowiejskiego i bp. Wetmańskiego zaangażował się w szerzenie kultu błogosławionych męczenników działdowskich. 25 marca 2009 r. zostali patronami parafii, a 12 czerwca 2010 r. – miasta Działdowa. Jego staraniem w kościele parafialnym została umieszczona granitowa tablica z nazwiskami zamordowanych osób duchownych. W Lasku Zwierskiego blisko kościoła 22 marca 2013 r. stanął krzyż i tablica upamiętniająca męczeństwo pomordowanych więźniów. Dzięki zabiegom proboszcza parafia otrzymała krzyż biskupi Juliana Nowowiejskiego z relikwiami św. Andrzeja Boboli – Patrona Polski i obraz przedstawiający biskupów płockich tle obozu Soldau. 8 czerwca 2014 r. biskup toruński Andrzej Suski podczas Mszy św. w kościele pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej ogłosił tę świątynię diecezjalnym sanktuarium Błogosławionych Męczenników abp. Antoniego Juliana Nowowiejskiego i bp. Leona Wetmańskiego. Sanktuarium działdowskie, szczególnie od czasu beatyfikacji jego patronów, gości pielgrzymki z kraju, a szczególnie z diecezji płockiej i toruńskiej. „Zapraszam dorosłych, dzieci i młodzież – mówi ks. kan. Marian Ofiara – do pielgrzymowania do miejsca uświęconego krwią Męczenników”. Kustosz sanktuarium opracował szczegółowy program pielgrzymki zapewniająć o możliwości przygotowania programu indywidualnego według potrzeb grupy pielgrzymów.
 
Kult błogosławionych
  • Pielgrzymki do sanktuarium. Program (podany na stronie www. ….) można uściślić z ks. Kustoszem pod adresem: Sanktuarium Męczenników Działdowa, ul. Jana Matejki 59, 13-200 Działdowo, tel. (23) 697 96 00,  e-mail: parafia.sw_katarzyna@o2.pl
  • Codzienna modlitwa po Mszy św. przez wstawiennictwo Błogosławionych Męczenników
  • Droga krzyżowa w piątek przed Niedzielą Palmową do Lasku Zwierskiego
  • Marsz dla Życia i Rodziny do Lasku Zwierskiego w związku z odpustem czerwcowym
  • Wystawienie na widok publiczny krzyża abp. A. J. Nowowiejskiego
  • Oddawanie czci wizerunkowi błogosławionych 
Odpusty
  • Św. Katarzyny Aleksandryjskiej; w tym roku 23 listopada o godz. 12.00
  • Błogosławionych A. J. Nowowiejskiego i L. Wetmańskiego, biskupów i męczenników - około 12 czerwca.
Wojciech Wielgoszewski
Diakonia Życia »
Diakonia Życia
Biskupi Diecezji »
Biskup Wiesław Śmigiel

Biskup Diecezjalny

Wiesław Śmigiel
Biskup Józef Szamocki

Biskup Pomocniczy

Józef Szamocki
Biskup Andrzej Wojciech Suski

Biskup Senior

Andrzej Suski
Kalendarz »
MAR
31
Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego
KWI
6
Diecezjalny konkurs Biblijny, finał
Toruń, Szkoła Podstawowa Towarzystwa Salezjańskiego
KWI
7
Święto Miłosierdzia Bożego, Diecezjalne uroczystości
Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Toruniu, godz. 15.00
KWI
8
Uroczystość Zwiastowania Pańskiego. Dzień Świętości Życia
Toruń Katedra, godz. 18.00
KWI
13
Diecezjalny Zjazd Liturgicznej Służby Ołtarza
Lubawa ( Lipy)
Skrzynka modlitewna »
© Diecezja Toruńska - Wszelkie prawa zastrzeżone
Zabronione pobieranie i powielanie jakiejkolwiek części portalu
bez uprzednio uzyskanej zgody redakcji.
Informacja Prawna:
Redakcja Portalu:

ks. Paweł Borowski
tel. 56 622 35 30
email: redakcja@diecezja-torun.pl
W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies.
Więcej szczegółów w naszej Polityce Cookies
© 2015-2020 Wykonanie Marcin Koźliński / Hosting Twoje-Miasto Sp. z o.o. / SYSPiR CMS
KLAUZULA INFORMACYJNA

Zgodnie z art. 8 ust. 1 Dekretu ogólnego w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych w Kościele katolickim wydanym przez Konferencję Episkopatu Polski w dniu 13 marca 2018 r. (dalej: Dekret) informuję, że:

  1. administratorem Pani/Pana danych osobowych jest Diecezja Toruńska z siedzibą przy ul. Łaziennej 18 w Toruniu, reprezentowana przez Biskupa Diecezjalnego Wiesława Śmigla;
  2. inspektorem ochrony danych w Diecezji Toruńskiej jest ks. Paweł Kołatka, ul. Łazienna 18, 87-100 Toruń, tel. 56 622 35 30, email: inspektor@diecezja-torun.pl;
  3. Pani/Pana dane osobowe przetwarzane będą w celu zapewnienia bezpieczeństwa usług, celu informacyjnym oraz pomiarów statystycznych;
  4. przetwarzanie danych jest niezbędne do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora lub przez stronę trzecią, z wyjątkiem sytuacji, w których nadrzędny charakter wobec tych interesów mają interesy lub podstawowe prawa i wolności osoby, której dane dotyczą, wymagające ochrony danych osobowych, w szczególności, gdy osoba, której dane dotyczą, jest dzieckiem;
  5. odbiorcą Pani/Pana danych osobowych jest Diecezja Toruńska, Redaktor Strony, oraz Podmiot Przetwarzający: Twoje-Miasto;
  6. Pani/Pana dane osobowe nie będą przekazywane do publicznej kościelnej osoby prawnej mającej siedzibę poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
  7. Pani/Pana dane osobowe z uwagi na nasz uzasadniony interes będziemy przetwarzać do czasu ewentualnego zgłoszenia przez Pana/Panią skutecznego sprzeciwu;
  8. posiada Pani/Pan prawo dostępu do treści swoich danych oraz prawo ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania zgodnie z Dekretem;
  9. ma Pani/Pan prawo wniesienia skargi do Kościelnego Inspektora Ochrony Danych, gdy uzna Pani/Pan, iż przetwarzanie danych osobowych Pani/Pana dotyczących narusza przepisy Dekretu;
  10. przetwarzanie odbywa się w sposób zautomatyzowany, ale dane nie będą profilowane.