Diecezja Toruńska

Diecezja Toruńska

Zmarł dr Jerzy Matyjek

2017-02-01
31 stycznia 2017 r. w godzinach wieczornych zmarł dr Jerzy Matyjek, lekarz wybitny działacz katolicki, uczestnik opozycji demokratycznej w PRL, społecznik, kawaler krzyża papieskiego „Pro Ecclesia et Pontifice” oraz wielu odznaczeń państwowych.
Jerzy Zbigniew Matyjek urodził się 14 listopada 1926 r. w miejscowości Radziejowice (powiat Grodzisk Mazowiecki).

W 1932 r. rodzina Matyjków przeprowadziła się do Żyrardowa, gdzie w czerwcu 1939 r. Jerzy Matyjek ukończył szkołę podstawową i został przyjęty do Gimnazjum Koedukacyjnego. Nauki jednak nie rozpoczął, gdyż 1 września wybuchła II wojna światowa. W dniu 12 września 1939 r. do Żyrardowa wkroczyły pierwsze oddziały wojsk niemieckich. Żyrardowskie gimnazjum i liceum zostały zamknięte. W ich miejsce okupant otworzył Szkołę Włókienniczą, Szkołę Rzemieślniczą i Miejską Szkołę Handlową, do której w latach 1940-1942 uczęszczał przeszły prezes toruńskiego Klubu Inteligencji Katolickiej. Jednocześnie Jerzy Matyjek uczył się na tajnych kompletach, dzięki czemu po zakończeniu wojny – w lipcu 1945 r. – zdał maturę w klasie matematyczno-fizycznej żyrardowskiego liceum.

Wcześniej, jeszcze w 1942 r., został zaprzysiężonym żołnierzem żyrardowskiego ośrodka Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej.  Po wybuchu Powstania Warszawskiego w pierwszych dniach sierpnia 1944 r. jego zgrupowanie skoncentrowało się w Lasach Sokulskich. Jednak wobec faktu nie wystąpienia powszechnego powstania, po kilku dniach zostało rozwiązane i rozpuszczone do domów. Wówczas wraz z kilkoma kolegami dwukrotnie podejmował próbę włączenia się do walk – najpierw w Warszawie, potem w oddziałach partyzanckich w Górach Świętokrzyskich. Obie próby nie powiodły się.

Po zdaniu matury w sierpniu 1945 r., wyjechał do Krakowa. W październiku tego roku rozpoczął studia medyczne na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego. Podczas studiów uczestniczył w duszpasterstwie akademickim – przy kolegiacie św. Anny, nawiązał też kontakt z Sodalicją Mariańską prowadzoną przez oo. jezuitów. W 1950 r. uzyskał absolutorium na Akademii Medycznej w Krakowie, a rok później zdał ostatnie egzaminy dyplomowe na Akademii Medycznej w Warszawie. W grudniu 1951 r. uzyskał dyplom lekarski na Akademii Medycznej w Warszawie.

Jerzy Matyjek praktykę lekarską rozpoczął jeszcze w styczniu 1951 r., podczas stażu w szpitalu w Żyrardowie. Później, od października 1951 r. do marca 1952 r., pracował na Górnym Śląsku – w Państwowym Szpitalu Klinicznym nr 1 w Zabrzu oraz w przychodni kopalni „Wincenty Pstrowski”.

W dniu 30 marca 1952 r. w kościele parafialnym pw. Matki Bożej Pocieszenia w Żyrardowie Jerzy Matyjek zawarł sakrament małżeństwa z Barbarą Hanną z domu Bodendorf (1928-2000). Ze związku Jerzego i Barbary urodzili się: Maria (1953 r.), Józef Maria (1955 r.) i Teresa Maria (1956 r.). Od kwietnia 1952 r. do lipca 1957 r. odbywał służbę wojskową w 88. Pułku Artylerii Przeciwlotniczej w Koszalinie zajmując stanowisko lekarza pułku. Latem 1957 r. został przeniesiony do rezerwy. Rozkazem Ministra Obrony Narodowej PRL z 11 września 1964 r. został awansowany do stopnia majora.

W 1953 r. Jerzy Matyjek został „rozpoznany” przez oo. franciszkanów (m. in. o. Klemensa Śliwińskiego OFM Conv. i o. Zygmunta Szuberta OFM Conv.), prowadzących parafię przy kościele NMP w Koszalinie, jako pochodzący z rodziny związanej przed wojną z Niepokalanowem. Oboje wraz z żoną zostali zaproszeni do udziału w duszpasterstwie narzeczonych. Zaangażowanie to polegało na wygłaszaniu prelekcji i wykładów dla przygotowujących się do sakramentu małżeństwa. Od połowy lat pięćdziesiątych XX w. Barbara i Jerzy Matyjkowie byli, jednymi z pierwszych w Polsce, prekursorami naturalnych metod poczęć, potwierdzonych kilkanaście lat później na kartach Encykliki Pawła VI „Humanae vitae”.

Zapotrzebowanie ze strony proboszczów na prelekcje było więc olbrzymie. Barbara i Jerzy zapraszani byli jako prelegenci do wielu parafii na sporym obszarze Pomorza Środkowego – od Słupska po Świdwin. Początkowo udawało się, jednak po uchwaleniu w kwietniu 1956 r. ustawy o warunkach dopuszczalności przerywania ciąży wszelkie działania sprzeciwiające się tej ustawie zostały uznane za działalność antypaństwową, a zebrania w parafiach za nielegalne zgromadzenia. Rozpoczęły się różne szykany: wezwania na rozmowy w Wydziale Zdrowia, potem w Urzędzie Bezpieczeństwa. Odtąd koszalińska SB regularnie dokonywała przesłuchań Jerzego Matyjka. Zazwyczaj były to „rozmowy profilaktyczne” i „ostrzegawcze”, które dotyczyły jego działalności prelekcyjno-odczytowej. W tej sytuacji większość obowiązków związanych z popularyzacją naturalnych metod planowania rodziny przejęła na siebie jego żona Barbara.

Po wystąpieniu ze służby wojskowej, Jerzy Matyjek rozpoczął pracę w Szpitalu Wojewódzkim w Koszalinie na Oddziale Neurologicznym (kolejno na stanowiskach: asystenta ordynatora, p.o. ordynatora i zastępcy ordynatora). Jednocześnie pracował w Poradni Neurologicznej Miejskiej Przychodni Obwodowej w Koszalinie. W dalszym ciągu prowadził wykłady i prelekcje dla narzeczonych i młodych małżeństw.

Wobec uciążliwego nękania przez SB postanowił zmienić miejsce zamieszkania. Barbara zawsze pragnęła powrócić do Torunia, gdzie mieszkała przed wojną. Jerzy Matyjek zgłaszał się więc na konkursy na stanowisko ordynatora. Trzy kolejne, na które się zgłosił były bez podania merytorycznych przyczyn unieważniane. Dopiero w lutym 1973 r. Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Toruniu mianowało go ordynatorem Oddziału Neurologicznego Zespołu Opieki Zdrowotnej nr 1 w Toruniu. Po przeprowadzce do Torunia kontynuował rozpoczęte jeszcze w 1971 r. badania naukowe z zakresu diagnostyki chorób naczyniowych mózgu i uchwałą Rady Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Gdańsku w grudniu 1976 r. uzyskał stopień naukowy doktora nauk medycznych.

Wkrótce po przyjeździe do Torunia Jerzy Matyjek skierował swoje pierwsze kroki do jezuickiego Kościoła Akademickiego Ducha Św. W tym okresie postacią wręcz „kultową” toruńskiego środowiska uniwersyteckiego był o. Władysław Wołoszyn SJ – żarliwy kapłan, niezwykły intelektualista i nieprzejednany wróg reżimu komunistycznego. Pełnił on także funkcję kapelana Klubu Inteligencji Katolickiej. Wiosną 1974 r. Jerzy Matyjek został członkiem zwyczajnym Klubu, wyróżniając się wielką aktywnością i zaangażowaniem. Od 5 marca 1978 r. do 12 maja 1983 r. był prezesem Klubu Inteligencji Katolickiej w Toruniu, angażując się jednocześnie w działalność rodzącej się opozycji demokratycznej.

Warto dodać, że z chwilą przyjęcia w poczet członków KIK-u – od 1974 r. – rozpracowywany był przez Służbę Bezpieczeństwa w ramach spraw obiektowych „Młodzi” i „Konfederacja”. W sierpniu 1980 r. został doradcą Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Zakładach Urządzeń Okrętowych „Towimor” w Toruniu, a w grudniu 1980 r. członkiem toruńskiego MKZ. Jesienią 1981 r. aktywnie uczestniczył w I Krajowym Zjeździe Delegatów NSZZ „Solidarność” w Gdańsku. W okresie szesnastu miesięcy legalnego funkcjonowania NSZZ „Solidarność” dr Jerzy Matyjek wspierał głoszony przez związek program przeobrażeń społeczno-politycznych. Był także współtwórcą i aktywnym działaczem toruńskiego Komitetu Obrony Więźniów za Przekonania. Ponadto wiosną 1981 r. został jednym ze współautorów publikacji: „ABC Demokracji”, w której zarysowano struktury systemu demokratycznego oraz opisano zasady funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego.

Około północy 13 grudnia 1981 r. dr Jerzy Matyjek został internowany wraz z innymi działaczami NSZZ „Solidarności” oraz Klubu Inteligencji Katolickiej w Toruniu (m. in. Sylwestrem Kabatem, Andrzejem Tycem i Janem Wyrowińskim). Jerzy Matyjek został osadzony w Potulicach. Przebywał tam w ośmioosobowej celi z m. in.: Wiesławem Jankowskim, Sylwestrem Kabatem, Adolfem Liebersbachem i Stanisławem Śmiglem. W nocy z 23 na 24 grudnia 1981 r. został wraz z Marianem Kallasem przewieziony do Jaworza. Mimo nacisków ze strony SB nie podpisał podsuwanej mu wielokrotnie „lojalki”, która dawała szansę na zwolnienie z internowania. Dopiero w lutym 1982 r., na skutek interwencji biskupa chełmińskiego Mariana Przykuckiego, Jerzy Maryjek opuścił obóz internowania w Jaworzu. Po zwolnieniu z internowania został odwołany z dotychczas pełnionej funkcji ordynatora Oddziału Neurologicznego Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Toruniu. Na skutek protestu lekarzy został przywrócony na stanowisko.

Dr Jerzy Matyjek podjął również próbę odrodzenia działalności klubowej. Ostatecznie decyzja wiceprezydenta Torunia Marka Markiewicza z maja 1983 r. o rozwiązaniu stowarzyszenia przekreśliła jego starania. Władze nie mogły zgodzić się na funkcjonowanie katolickiego stowarzyszenia, którego Zarząd kontestował system polityczny PRL. W grudniu 1983 r. z inicjatywy ojca – założyciela Klubu prof. Karola Górskiego powstał Toruński Klub Katolików, który przejął działalność formacyjną KIK-u. Dr Jerzy Matyjek nie wszedł do grupy 16 założycieli stowarzyszenia, gdyż jego osoba utożsamiana była przez władze komunistyczne z nurtem opozycyjnym. Mimo tego Jerzy Matyjek,jako członek zwyczajny TKK, był jednym z najaktywniejszych jego działaczy. W latach 1985-1989 wybierany był do zarządu stowarzyszenia.

Przełom polityczny lat 1989-1990 pozwolił na odrodzenie starych i powstanie nowych form aktywności społecznej i religijnej wśród katolików. Dr Jerzy Matyjek był jednym z uczestników tych przeobrażeń. W latach dziewięćdziesiątych XX w. ponownie stanął na czele Klubu Inteligencji Katolickiej w Toruniu (prezes od 1 października 1990 r. do 1 grudnia 1991 r.). Był także jednym ze współzałożycieli Stowarzyszenia Rodzin Katolickich Diecezji Toruńskiej (5 kwietnia 1992 r.). Od chwili utworzenia w Toruniu Wyższego Seminarium Duchownego przez wiele lat był wykładowcą medycyny pastoralnej. Za zasługi dla Kościoła chełmińskiego i toruńskiego został odznaczony przez św. Jana Pawła II krzyżem papieskim „Pro Ecclesia et Pontifice”. Natomiast Prezydent RP odznaczył go Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Wolności i Solidarności. Uchwałą Rady Miasta Torunia został wyróżniony zaszczytnym „Medalem za Zasługi dla Miasta Torunia na wstędze”.

Dr Jerzy Matyjek realizował również swoje polityczne i społeczne pasje jako parlamentarzysta. W Sejmie RP I kadencji (1991-1993) sprawował mandat poselski z ramienia Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego. Był również radnym Rady Miasta Torunia. Działalność społeczna i polityczna dr. Jerzego Matyjka jest dowodem nie tylko jego osobistej odpowiedzialności za sprawy Kościoła i Ojczyzny. Pozostaje wciąż czytelnym przesłaniem dla młodych pokoleń katolików świeckich i społeczników. Warto, by czyny tego skromnego lekarza, kochającego męża, troskliwego ojca, dojrzałego działacza katolickiego i niezłomnego opozycjonisty, znalazły licznych naśladowców.

Tekst i fot. Michał Białkowski
Diecezjalna pielgrzymka do Rzymu
Diecezjalna pielgrzymka do Rzymu
Biskupi Diecezji »
Biskup Wiesław Śmigiel

Biskup Diecezjalny

Wiesław Śmigiel
Biskup Józef Szamocki

Biskup Pomocniczy

Józef Szamocki
Biskup Andrzej Wojciech Suski

Biskup Senior

Andrzej Suski
Kalendarz »
MAJ
3
Uroczystość Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski
Toruń, godz. 12.00
MAJ
11
Kongres Grup Modlitwy Ojca Pio Diecezji Toruńskiej
Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Grudziądzu
MAJ
15
Nasze spotkania z Janem Pawłem II
Toruń - Centrum Dialogu, godz. 18.00
MAJ
18
Konferencja: Wiara i czyn
Centrum Dialogu, pl. Ks. Frelichowskiego 1
MAJ
18
XVIII Rajd Rowerowy Śladami Bł. ks. Stefana Frelichowskiego
Skrzynka modlitewna »
© Diecezja Toruńska - Wszelkie prawa zastrzeżone
Zabronione pobieranie i powielanie jakiejkolwiek części portalu
bez uprzednio uzyskanej zgody redakcji.
Informacja Prawna:
Redakcja Portalu:

ks. Paweł Borowski
tel. 56 622 35 30
email: redakcja@diecezja-torun.pl
W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies.
Więcej szczegółów w naszej Polityce Cookies
© 2015-2020 Wykonanie Marcin Koźliński / Hosting Twoje-Miasto Sp. z o.o. / SYSPiR CMS
KLAUZULA INFORMACYJNA

Zgodnie z art. 8 ust. 1 Dekretu ogólnego w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych w Kościele katolickim wydanym przez Konferencję Episkopatu Polski w dniu 13 marca 2018 r. (dalej: Dekret) informuję, że:

  1. administratorem Pani/Pana danych osobowych jest Diecezja Toruńska z siedzibą przy ul. Łaziennej 18 w Toruniu, reprezentowana przez Biskupa Diecezjalnego Wiesława Śmigla;
  2. inspektorem ochrony danych w Diecezji Toruńskiej jest ks. Paweł Kołatka, ul. Łazienna 18, 87-100 Toruń, tel. 56 622 35 30, email: inspektor@diecezja-torun.pl;
  3. Pani/Pana dane osobowe przetwarzane będą w celu zapewnienia bezpieczeństwa usług, celu informacyjnym oraz pomiarów statystycznych;
  4. przetwarzanie danych jest niezbędne do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora lub przez stronę trzecią, z wyjątkiem sytuacji, w których nadrzędny charakter wobec tych interesów mają interesy lub podstawowe prawa i wolności osoby, której dane dotyczą, wymagające ochrony danych osobowych, w szczególności, gdy osoba, której dane dotyczą, jest dzieckiem;
  5. odbiorcą Pani/Pana danych osobowych jest Diecezja Toruńska, Redaktor Strony, oraz Podmiot Przetwarzający: Twoje-Miasto;
  6. Pani/Pana dane osobowe nie będą przekazywane do publicznej kościelnej osoby prawnej mającej siedzibę poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
  7. Pani/Pana dane osobowe z uwagi na nasz uzasadniony interes będziemy przetwarzać do czasu ewentualnego zgłoszenia przez Pana/Panią skutecznego sprzeciwu;
  8. posiada Pani/Pan prawo dostępu do treści swoich danych oraz prawo ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania zgodnie z Dekretem;
  9. ma Pani/Pan prawo wniesienia skargi do Kościelnego Inspektora Ochrony Danych, gdy uzna Pani/Pan, iż przetwarzanie danych osobowych Pani/Pana dotyczących narusza przepisy Dekretu;
  10. przetwarzanie odbywa się w sposób zautomatyzowany, ale dane nie będą profilowane.