2019-09-24
Od prawie trzystu lat przybywają do kaplicy w Wardęgowie czciciele Maryi. Przed wyobrażeniem Matki i Syna w niewielkiej rzeźbie zginają się kolana proszących o Boże wsparcie w najróżniejszych ludzkich sprawach
Wardęgowo należy do sięgającej początku XIV w. parafii pw. św. Jakuba Apostoła w Ostrowitem blisko Jabłonowa Pomorskiego. Stoi tu kaplica zbudowana w 1946 r. na miejscu wcześniejszych. Pierwszą postawili czciciele Matki Bożej wkrótce po Jej cudownym objawieniu w 1719 r. Gdy podupadła, właściciele Wardęgowa, Sampławscy, postawili nową z ołtarzem i figurą Maryi z Dzieciątkiem. Kiedy i ta drewniana kapliczka, mieszcząca 30 osób, zaczęła chylić się ku upadkowi, w 1860 r. proboszcz ostrowicki ks. Antoni Rekowski, polecił obudować ją murem szachulcowym, gdyż na postawienie nowej nie zgodzili się Prusacy. W 1925 r. rozebrano starą, wewnętrzną, którą w 1939 r. spalili miejscowi Niemcy. Kolejna, większa i piękniejsza została zbudowana rok po wojnie i do dziś służy chwale Matki Bożej.
Z dziejów sanktuarium
Według legendy objawiła się Ona 16 października 1719 r. 11-letniemu pastuszkowi w otoczonym jasnością wizerunku namalowanym na blasze. Obraz ten przepadł, a w miejscu, w którym go szukano, wytrysnęło źródełko, które z czasem obudowano cembrowiną. Ku naprędce postawionej kapliczce z ołtarzem poświęconym Pannie Najświętszej zaczęły nadciągać rzesze pątników, którzy rozmodleni zalegali otaczające pola. W 1720 r. komisja kościelna zakwestionowała wiarygodność wardęgowskiego objawienia i nakazała zamknięcie kapliczki. „Pomimo zakazu czciciele Maryi licznie przybywali (…) z rodzinami, aby błagać Ją o potrzebne łaski, ofiarować swoje dzieci, prosić o pomyślność w życiu, zaczerpnąć wody z pobliskiej studzienki” (Aleksandra Wojdyło, „U Matki”, „Głos z Torunia” nr 26/2014). „Samem widział – wspomina w 1880 r. ks. Jakub Fankidejski – jak ci, którzy na oczy cierpią, pocierają sobie oczy wodą, kalecy obmywają swoje rany, inni piją wodę w chorobie i do domów ją dla innych biorą”. Zakaz odprawiania nabożeństw w kapliczce wskutek starań rodziny Sampławskich cofnięto i w 1816 r. została poświęcona.
Być może w 1854 r. podczas jej remontu ks. Rekowski postawił w ołtarzu wyrzeźbioną w drewnie figurę Maryi z Dzieciątkiem, ku której zmierzali pielgrzymi z Pomorza, Warmii i zaboru rosyjskiego. Gdy w okresie kulturkampfu w 1875 r. Prusacy zamknęli sanktuarium maryjne w nieodległych Łąkach Bratiańskich, wielu czcicieli Maryi kierowało kroki do Wardęgowa. Do podtrzymania kultu Wardęgowskiej Pani przyczynił się zasłużony dla parafii w Ostrowitem ks. Michał Belakowicz, proboszcz w latach 1897-1927, który odnowił tutejszy kościół i rozbudził życie parafialne, a dla sanktuarium wyjednał u niemieckiego właściciela gruntu obszar półtora hektara terenu otaczającego kapliczkę. W okresie międzywojennym ks. Belakowicz, zaś od 1928 r. jego następca ks. Leon Olszewski, witali pielgrzymów przybywających na odpust w pierwszym dniu po Zielonych Świętach. Pątnicy uczestniczyli w nieszporach, odmawiali Różaniec, a nazajutrz w dwóch Mszach św. wotywnych i Sumie słuchali kazań księży werbistów.
W 1939 r. ks. Olszewski razem z parafianami ocalił cudowną figurę, przenosząc ją na krótko przed zniszczeniem kaplicy do kościoła parafialnego, gdzie w bocznym ołtarzu szczęśliwie doczekała końca wojny. W 1946 r. administrujący parafią ostrowicką proboszcz z sąsiedniego Płowęża ks. Leon Tychnowski dzięki ofiarom wiernych (a był to czas wielkiej powojennej biedy!) postawił nową kaplicę pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny. W 1964 r. ks. proboszcz Albin Guzowski odnowił jej wnętrze, założył instalację elektryczną, cztery lata później przeprowadził konserwację figury. W 1969 r., w 250-lecie objawień, w uroczystościach odpustowych uczestniczył biskup chełmiński Kazimierz Józef Kowalski wraz bp. sufraganem Bernardem Czaplińskim.
Kult Maryi w wardęgowskim znaku trwa, zaś o jego żywotności świadczą, przy zachowaniu tradycji, nowe formy jego wyrażania. Na uroczystości odpustowe, które odbywają się w pierwszy poniedziałek i wtorek po uroczystości Zesłania Ducha Świętego przybywa do 5. tysięcy pątników indywidualnych i grupy pielgrzymkowe z Lipinek, Jabłonowa, Brodnicy, Sumowa, Biskupca, Piotrowic, Szwarcenowa, Krotoszyn, Łąkorza, Łasina, Tereszewa i Cichego, siostry pasterki z Jabłonowa-Zamku. Już w przeddzień odpustu zjeżdżają tu motocykliści, którzy rozpoczynają swój sezon. Pod egidą Maryi Wardęgowskiej odbywają się też Festiwale Pieśni i Piosenki Religijnej organizowane przez koło Caritas im. św. Marii Teresy z Kalkuty działające pod kierunkiem Jadwigi Kondeja w Zespole Szkół w Bielicach. Tegoroczny festiwal odbędzie się w maryjnym miesiącu październiku. Zwraca uwagę liczny udział młodych ludzi, wśród nich narzeczonych, młodych małżeństw, rodzin z małymi dziećmi. Od przeszło dwustu lat do Wardęgowa trasą przez Niskie Brodno, Kruszynki Duchowne, Kruszynki Szlacheckie, Najmowo, Sumowo, Sumówko, Godziszkę i Ostrowite przybywa tu piesza pielgrzymka dziękczynna z Brodnicy za ocalenie miasta przed kataklizmem. Wyrazem wdzięczności za orędownictwo Maryi jest znajdujący się w kaplicy cykl obrazów „Siedem Boleści Matki Bożej” z napisem „Brodnica zawsze wierna”.
W niedzielę poprzedzającą odpust we Mszy św. o godz. 14. uczestniczą motocykliści. W poniedziałek o godz. 17. jest odprawiana Suma odpustowa, o 20. Eucharystia z udziałem chorych, a o północy Paterka Maryjna ze szczególnym udziałem małżeństw pragnących i oczekujących potomstwa. We wtorek o godz. 9. odbywa się Msza św. z udziałem rolników, o 11. dla dzieci pierwszokomunijnych, a o 17. dla narzeczonych, młodych małżeństw i rodziców z małymi dziećmi. „Niech to nasze spotkanie przy Matce, która wyprasza nam łaski u Chrystusa, ubogaca nas, abyśmy powracali do codzienności napełnieni Bożym błogosławieństwem i łaskami za wstawiennictwem Pani Wardęgowskiej” – mówił do pielgrzymów podczas ubiegłorocznego odpustu ks. Michał Napierała, kustosz sanktuarium, duszpasterz parafii w Ostrowitem.
Figura Matki Wardęgowskiej
Wyobrażenie Matki Bożej z Dzieciątkiem wyrzeźbione w drewnie przez nieznanego artystę znajduje się w centralnym punkcie ołtarza na jasnobłękitnym tle. Maryja ubrana w biel i błękit obejmuje małego Jezusa w białej szatce z bosymi stópkami. Syn Boży błogosławi lud gestem prawej dłoni, której trzy wyprostowane palce przypominają o tajemnicy Trójcy Świętej, a dwa złożone o jego boskiej i ludzkiej naturze. Krzyż w Jego lewej rączce przypomina o czekającej go zbawczej męce. Atrybutami królewskości obojga są ich korony. Berło w lewej ręce Maryi to Jej atrybut monarszy – Królowej nieba i ziemi. Matka Boża depcze głowę węża-szatana (Rdz 3, 15) oplatającego ziemię otoczoną firmamentem z gwiazd. Aureola z dwunastu gwiazd wokół głów Maryi i Jezusa jest odwołaniem do apokaliptycznej wizji św. Jana Apostoła (Ap 12).
Kult Patronki sanktuarium
• Uroczystości odpustowe
• Nabożeństwo o uzdrowienie chorych za przyczyną Matki Bożej z Wardęgowa w 1. niedzielę miesiąca po Mszy św. o godz. 12.15. Można zamówić intencję na adres: Parafia pw. św. Jakuba Apostoła, Ostrowite 31, 13-334 Łąkorz lub telefonicznie: 56 474 58 69
• Pielgrzymki parafialne, środowiskowe, indywidualne
• Wota
• Modlitwa różańcowa i nabożeństwo majowe odprawiane przez wiernych o godz. 18.
• Festiwale Pieśni Religijnej
Odpust
Poniedziałek po uroczystości Zesłania Ducha Świętego, Msza św. o godz. 17.
Wojciech Wielgoszewski