Diecezja Toruńska

Obecność w Toruniu podczas tak ważnego dla Polaków Dnia Papieskiego świadczy nie tylko o zacieśnianiu przyjaźni między strukturami społeczno-politycznymi, lecz przede wszystkim między
środowiskami muzycznymi naszych diecezji. Dwa lata temu to Navarra gościła Chór Katedralny „Pueri Cantores Torunienses” po dyr. prof. Romana Gruczy, a tym razem, to Toruń stał się dla pamepluńskich muzyków miastem, które przyjęło ich z niezwykłą serdecznością. Tym większa radość i zaszczyt dla nas, że chór należący do elity hiszpańskiej chóralistyki, wybrał sobie za cel swojego jedynego zagranicznego tournee w tym roku Gród Kopernika. O wyjątkowej randze zespołu świadczy również fakt częstego koncertowania podczas celebracji papieskich w Watykanie.

Chór w Pampelunie jest świadkiem historii Navarry. Nie było żadnego ważnego wydarzenia w życiu religijnym czy społecznym regionu, w którym nie wystąpiłby chór oraz orkiestra katedralna: czy podczas przysięgi królewskiej w katedrze, objęcia urzędu przez biskupów, oficjalnych wizyt etc. Nawet hymn Navarry „Marsz na wejście Królestwa” narodził się w murach katedry.

Obecnie chór liczy 35 członków, chórzyści są osobami świeckimi, a organista oraz dyrygent są kanonikami Kapituły Katedralnej w Pampelunie. „Capilla de Musica de la catedral de Pamplona”
nagrała i wydała 12 płyt CD, przede wszystkim z muzyką z Archiwum Katedralnego. W 2006 r. chór przeżywał 800-lecie założenia uświetnione koncertami, publikacjami dzieł mistrzów kapeli katedralnej. Postanowił przywrócić do użytku oraz odnowił instrumenty muzyczne, które zostały zrekonstruowane na podstawie ikonografii gotyckiego krużganka katedry. W tym samym roku otrzymał „Złoty Medal Miasta”, przyznany jednogłośnie przez Radę Miasta Pampeluny.

Chór prowadzi ks. kan. Aurelio Sagaseta, który jest dyrygentem od 1962 r. Był profesorem Wyższego Konserwatorium Muzycznego „Pablo Sarasatego” w Pampelunie, członkiem Sztuk Pięknych San Fernando w Madrycie oraz prezesem Stowarzyszenia Muzykologów Kościelnych Konferencji Episkopatu Hiszpanii.

W wykonaniu “Capilla de Musica de la catedral de Pamplona ”mieliśmy okazję usłyszeć najstarsze dzieła spośród przechowywanych w Archiwum Katedralnym w stolicy Navarry. Chórzyści
zaprosili nas do podróży przez wieki swej muzycznej historii, ukazując utwory, które wyrosły z ich doświadczenia wiary, skomponowane przez mistrzów muzyki z Navarry, takich jak : Miguel de Irizar, Miguel Navarro, J. Francs de Iribarren, Hilarion Eslava, Pascual Aldabe, Fernando Remacha, T. L. de Victoria, Juan García Salazar, Juan Cererols, Felipe Gorriti.

Goście z Pampeluny przebywali w Toruniu trzy dni, ale zdążyli rozkochać w swoim śpiewie wielu mieszkańców Grodu Kopernika. W tym czasie mieliśmy okazje usłyszeć chór trzykrotnie: w sobotę podczas Mszy Świętej w toruńskim Sanktuarium Miłosierdzia Bożego, w niedzielę podczas Eucharystii sprawowanej przez. Bp. Józefa Szamockiego w katedrze św. Janów oraz na Koncercie Papieskim w kościele pw. Ducha Świętego 12 października. Podczas śpiewu w czasie Eucharystii chórowi towarzyszył prof. Roman Grucza, który zaprezentował kunszt gry na organach.

Tegoroczny Dzień Papieski Toruń przeżywał razem z pampeluńskimi przyjaciółmi, którzy swym śpiewem stworzyli klimat modlitwy, a zamierzeniem koncertu było oddanie hołdu Janowi Pawlowi II, którego Hiszpanie zwykli określać wielkim. Koncert przygotowany przez przyjaciół z
Navarry, w który włączyli się instrumentaliści Toruńskiej Orkiestry Symfoncznej oraz Schola Portamus Gaudium”, zgromadził rzesze Torunian.

Z niezwykłą siłą zabrzmiało “Tu es Petrus” autorstwa Hilarióna Eslavy, który jest jednym z
największych reprezentantów religijnej muzyki hiszpańskiej XIX wieku. Katedra w Pampelunie przechowuje niektóre jego partytury, a wśród nich błyskotliwe „Tu es Petrus”, skomponowane po raz pierwszy przedstawione w Madrycie dla uczczenia dogmatu o nieomylności papieża za pontyfikatu Piusa IX, podczas soboru watykańskiego I.

Niezwykłe wrażenie na słuchaczach zrobiło dzieło zatytułowane „Elegía sin pala bras” (“Elegia bez słów”) Fernanda Remacha, którego uważa się za najlepszego kompozytora navaryjskiego XX
wieku. Jest ono krzykiem bólu po śmierci przyjaciela. Napisana na chór o głosach białych, bez wymawiania słów (jedynie przejmujące westchnięcie „ach”), mówi więcej niż niektóre przemówienia.

Ciekawym punktem koncertu było wykonanie przez organistę Marcina Łęckiego dzieła ks. kan. Aurelio Sagaseta „Toccaty en do mayor”, trudnego pod względem techniki gry na organach. Toccata bazuje na
znanym “Ave maris stella”, często rozbrzmiewającym w sanktuarium w Lourdes.

Toruńczycy, którzy licznie przybyli do kościoła ojców jezuitów ,mieli okazję wysłuchać niezwykle ekspresyjnego „Regina caeli”. Chór zaprezentował trzy wersje tej pieśni z różnych wieków, bazując głównie na prostym śpiewie gregoriańskim. Do śpiewu wraz z 800 letnim chórem włączyła się młodziutka, toruńska schola „Portamus Gaudium”. Koncert zwieńczyła Modlitwa Pańska wyśpiewana w języku francuskim.

Pożegnaniem z publicznością był utwór “Agur Jesusen Ama”, popularna melodia z Nawarry, z tekstem w języku baskijskim. Pieśń jest pożegnaniem: „Do widzenia (po baskijsku agur) Matko Boża, ja muszę już iść, ale moje serce pozostaje z tobą, do widzenia agur, agur”. Chór ma w zwyczaju kończyć koncerty tą pieśnią, wykonywaną przed wizerunkami Matki Bożej na świecie. Tego dnia
zadedykował ją Matce Bożej Częstochowskiej, której Jan Paweł II powiedział „TOTUS TUUS”.

Agnieszka Brzezińska