Diecezja Toruńska

II . WSPÓLNOTA DIECEZJALNA

8. §1. Diecezja Toruńska, utworzona 25 marca 1992 r. z części byłej Diecezji Chełmińskiej i z części Archidiecezji Gnieźnieńskiej, jest odrębną jednostką administracji kościelnej i ma własny charakter duchowo-charyzmatyczny. Na bogactwo jej tradycji składa się wiara wielu pokoleń, duszpasterska praca biskupów i kapłanów, świadectwo życia konsekrowanego, gorliwość świeckich oraz życie religijne i kulturowe macierzystych wspólnot diecezjalnych.
   Wszystkie pozytywne aspekty tego dziedzictwa Synod w pełni uznaje i potwierdza oraz czyni z niego zaczyn życia nowej diecezji wychodząc na spotkanie nowych czasów oraz nowych ludzi.
   
   §2. Diecezja Toruńska posiada swój herb z symbolami Świętych Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty, patronów bazyliki katedralnej w Toruniu, oraz pontyfikatu Jana Pawła II i pierwszego Biskupa Toruńskiego. Herb diecezji tworzą symbole umieszczone na czterech polach. W polu pierwszym – błękitnym – znajduje się Baranek Boży
   srebrny w aureoli, kroczący w prawo; w polu drugim – czerwonym – orzeł srebrny w aureoli z rozpostartymi skrzydłami, dziób i szpony złote; w polu trzecim – srebrnym – kotwica czarna; w polu czwartym – złotym – majuskulna litera „M” czarna. Barwę srebrną i złotą można zastępować odpowiednio białą i żółtą. Na herb składają się także pastorał i miecz, umieszczone za tarczą herbu.
   
   
   Biskup diecezjalny
   
   
9. Diecezja Toruńska jako część Ludu Bożego powierzona jest biskupowi diecezjalnemu, który spełnia w niej posługę autorytatywnego nauczyciela, pierwszego szafarza sakramentów świętych, pasterza i ustawodawcy. Jego urząd jest fundamentem jedności Kościoła partykularnego z Kościołem powszechnym. Uobecniając misję samego Chrystusa w Kościele, biskup diecezjalny otoczony jest przez duchownych i świeckich należnym szacunkiem oraz cieszy się ich posłuszeństwem w duchu wiary i miłości. Wyrazem tego jest stała modlitwa za biskupa, szczególnie uzewnętrzniana w rocznice jego konsekracji i ingresu do katedry toruńskiej oraz w dniu imienin.
   
   
10. Biskup diecezjalny kieruje w diecezji ewangelizacją, nauczaniem kościelnym, szafowaniem sakramentów świętych, wszystkimi sprawami administracyjnymi i działalnością wszystkich posług. On też powierza w diecezji kościelne urzędy. Jego decyzje i rozstrzygnięcia są respektowane w całym Kościele diecezjalnym.
    
    
11. W kierowaniu diecezją biskup diecezjalny ma prawo liczyć na współpracę wszystkich wiernych, duchownych i świeckich. Posługę pasterską biskupa wspierają przede wszystkim wikariusze generalni i wikariusze biskupi oraz wikariusz sądowy. W zależności od potrzeb diecezji biskup diecezjalny ustanawia jednego lub kilku wikariuszy generalnych i biskupich, określając każdemu właściwy zakres obowiązków, z prawem wizytacji włącznie. Pomocą
    biskupowi w jego posłudze służą również inni pracownicy Kurii Diecezjalnej oraz członkowie Rady Kapłańskiej, Rady Konsultorów, Diecezjalnej Rady Duszpasterskiej i Diecezjalnej Rady Ekonomicznej. Poza wspomnianymi radami biskup diecezjalny powołuje na stałe lub okazjonalnie inne zespoły doradcze, działające jako zespoły
    tematyczne. Do biskupa diecezjalnego należy również erygowanie lub zatwierdzanie wspólnot i stowarzyszeń wiernych świeckich oraz akceptowanie ich statutów.
    
    
12. Doniosłym i bogatym w działanie Ducha Świętego spotkaniem biskupa diecezjalnego z wiernymi jest wizytacja kanoniczna, którą przeprowadza on osobiście bądź przez biskupa pomocniczego lub przez prezbitera wskazanego prawem czy decyzją biskupa diecezjalnego, co najmniej raz na pięć lat, chyba że okoliczności przemawiają za częstszym terminem. Wizytacja kanoniczna obejmuje całość życia parafialnego, zwłaszcza sprawy liturgiczne, katechetyczne, duszpasterskie i administracyjno-gospodarcze. Do tej misji biskup może skierować także doświadczonych kapłanów, którzy w sposób określony przez niego dokonają w ramach wizytacji sprawdzenia wskazanych dziedzin życia parafialnego. Udział proboszcza i parafii w przygotowaniu wizytacji oraz jej przebiegu jest określony odrębnymi przepisami (zob. Instrukcja o wizytacji kanonicznej parafii).
    
    
13. Do najważniejszych zadań biskupa diecezjalnego należy troska o formację kapłańską. Dla potrzeb formacji seminaryjnej biskup ustanawia rektora i moderatorów, natomiast w trosce o stałą formację kapłanów powołuje wikariusza biskupiego do spraw formacji kapłanów, a także zespół programowania stałej formacji kapłańskiej oraz zespół formatorów, którym powierza realizację zatwierdzonego programu formacji. Istotną rolę spełnia pośród
    nich diecezjalny ojciec duchowny, który w imieniu biskupa kieruje duchową formacją kapłanów (zob. Instrukcja o stałej formacji kapłanów).
    
    
14. Biskup diecezjalny jest ojcem dla kapłanów i kandydatów do kapłaństwa, dlatego mogą oni zwrócić się do niego z problemami osobistymi i duszpasterskimi, aby znaleźć zrozumienie i oparcie. Zarówno władza biskupa, jak i posłuszeństwo kapłanów winny aktualizować się w duchu wiary i wzajemnej miłości, a także przyjacielskiego i synowskiego zaufania.
    
    
15. §1. Dla podkreślenia wybitnych zasług wniesionych do wspólnoty Kościoła diecezjalnego przez duchownych i świeckich Biskup Toruński wyróżnia te osoby odznaczeniami i tytułami. Oprócz godności kanonickiej, nadawanej zasłużonym kapłanom, praktykuje się przyznawanie odznaczenia Zasłużonym dla Diecezji Toruńskiej. Zewnętrznym wyrazem tego uznania jest okolicznościowy medal i dyplom. Wręczenia odznaczenia dokonuje osobiście biskup lub jego delegat.
    
    §2. Kandydatów innych niż zasłużeni kapłani przedstawia biskupowi do odznaczenia właściwy proboszcz w porozumieniu z miejscowym dziekanem. Wniosek złożony na piśmie powinien zawierać dane personalne kandydata, uzasadnienie kandydatury oraz podpisy proboszcza i dziekana. Wnioskodawców obowiązuje zachowanie sekretu do czasu powiadomienia o przyznaniu odznaczenia.
    
    §3. Odznaczenie służy promocji postaw ewangelicznych, dlatego kandydat do odznaczenia winien być osobą religijną, powszechnie szanowaną, bez przeszkód kanonicznych, trwale zaangażowaną w sprawy Kościoła, bezinteresownie działającą dla dobra diecezji lub parafii, wyróżniającą się w tej działalności, zwłaszcza na polu
    duszpasterstwa. Odznaczenie to nie wiąże się z działalnością polityczną kandydata.
    
    
    Wierni świeccy
    
    
16. Wszyscy członkowie Kościoła na mocy sakramentu chrztu są powołani, aby stanowić święty, kapłański, prorocki i królewski Lud Boży. Ta wspólna godność chrztu jest podstawą współodpowiedzialności świeckich za Kościół, szczególnie za jego misję w świecie. Wiernym świeckim należy stworzyć możliwości podejmowania współodpowiedzialności za Kościół lokalny i współpracy w jego posłannictwie, zwłaszcza w sprawach, które dotyczą realizacji ich powołania (zob. KK 31 i 33; por. 2PSP s. 144, nr 4, s. 145, nr 6).
    
    
    ​Powołanie i posłannictwo
    ​
17. Każdy chrześcijanin jest powołany do świętości. Wierni świeccy
    realizują swoje powołanie do świętości w warunkach życia rodzinnego,
    zawodowego i społecznego, dlatego jako pełnoprawni
    członkowie Kościoła, objęci jego tajemnicą i obdarzeni specyficznym
    powołaniem, powinni „szukać Królestwa Bożego zajmując
    się sprawami świeckimi i kierując nimi po myśli Bożej” (KK 31).
    Synod zwraca się do nich, aby podejmowali życie według Ducha,
    naśladując Jezusa Chrystusa (por. ChL 16-17; 2PSP s. 144, nr 4,
    s. 148, nr 12).
    18. Wierni świeccy uczestniczą w kapłaństwie Chrystusa przez ofiarowanie
    samych siebie i wszystkich swoich czynów w łączności
    z ofiarą Zbawiciela. Zaleca się, aby uczestniczyli w liturgii w sposób
    świadomy, czynny i owocny (zob. KL 11; por. ChL 14; 2PSP s. 146,
    nr 9).
    19. Udział w misji prorockiej wierni świeccy realizują poprzez przyjęcie
    z wiarą Ewangelii oraz głoszenie Królestwa Bożego słowem
    i świadectwem własnego życia. Zachęca się ich zatem do przekazywania
    swojej wiary innym, gdyż „wiara umacnia się, gdy jest
    przekazywana” (RMis 2; por. ChL 14; 2PSP s. 146, nr 10).
    20. Synod wzywa wiernych świeckich, aby w realizacji posłannictwa
    królewskiego podejmowali służbę Jezusowi obecnemu w braciach
    ​Każdy chrześcijanin jest powołany do świętości. Wierni świeccy realizują swoje powołanie do świętości w warunkach życia rodzinnego, zawodowego i społecznego, dlatego jako pełnoprawni członkowie Kościoła, objęci jego tajemnicą i obdarzeni specyficznym powołaniem, powinni „szukać Królestwa Bożego zajmując się sprawami świeckimi i kierując nimi po myśli Bożej” (KK 31). Synod zwraca się do nich, aby podejmowali życie według Ducha, naśladując Jezusa Chrystusa (por. ChL 16-17; 2PSP s. 144, nr 4, s. 148, nr 12).
    
    
18. Wierni świeccy uczestniczą w kapłaństwie Chrystusa przez ofiarowanie samych siebie i wszystkich swoich czynów w łączności z ofiarą Zbawiciela. Zaleca się, aby uczestniczyli w liturgii w sposób świadomy, czynny i owocny (zob. KL 11; por. ChL 14; 2PSP s. 146, nr 9).
    ​
19. Udział w misji prorockiej wierni świeccy realizują poprzez przyjęcie z wiarą Ewangelii oraz głoszenie Królestwa Bożego słowem i świadectwem własnego życia. Zachęca się ich zatem do przekazywania swojej wiary innym, gdyż „wiara umacnia się, gdy jest przekazywana” (RMis 2; por. ChL 14; 2PSP s. 146, nr 10).
    
    
20. Synod wzywa wiernych świeckich, aby w realizacji posłannictwa królewskiego podejmowali służbę Jezusowi obecnemu w braciach i siostrach oraz odważnie demaskowali i zwalczali wszelkie przejawy zła. Z tej racji niech rzetelnie uzdrawiają oni struktury i stosunki społeczne, aby przyczyniały się do praktykowania cnót, a nie skłaniały do grzechu (por. ChL 14; 2PSP s. 147, nr 11).
    
    
    Formacja świeckich
    
    
21. Powołanie i posłannictwo wiernych świeckich wymaga ich stałej formacji, której specyficzne znamię nadaje charakter świecki, właściwy laikatowi i jego duchowości (zob. DA 29).
    ​
22. Stała formacja świeckich winna przygotować ich do pełnego uczestnictwa w życiu sakramentalnym, do zaangażowanej obecności we wspólnocie Kościoła, do podejmowania współodpowiedzialności za Jego dobro duchowe i materialne oraz do ewangelizacji kultury i uzdrawiania struktur społecznych (zob. DA 29-31; por. 2PSP s. 154, nr 39-49).
    
    
23. Formacja świeckich musi uwzględniać różne aspekty ich życia i prowadzić do przezwyciężenia rozłamu między wyznawaną wiarą i życiem codziennym. Służy temu między innymi kształtowanie prawego sumienia poprzez częste przystępowanie do sakramentu pokuty i pojednania oraz korzystanie z kierownictwa duchowego (por. ChL 59; 2PSP s. 155, nr 50).
    
    
24. Wzywa się świeckich, aby podejmowali wysiłki zmierzające do wprowadzenia w życie zasad formacji integralnej, uwzględniającej formację duchową, doktrynalną, kulturalną, jak również prowadzącej do rozwijania ludzkich umiejętności, takich jak kwalifikacje zawodowe, zmysł rodzinny i obywatelski oraz praktykowanie cnót społecznych, zwłaszcza uczciwości, sprawiedliwości i solidarności (por. ChL 60; 2PSP s. 156, nr 52).
    
    
25. Podstawowym środowiskiem formacji świeckich jest katolicka rodzina. Synod zachęca małżonków i rodziców do tego, aby życie swoich rodzin kształtowali w duchu Kościoła domowego. W tym celu zaleca się praktykowanie wytrwałej modlitwy indywidualnej, małżeńskiej i rodzinnej, pielęgnowanie zwyczajów religijnych i rodzinne studium słowa Bożego. Rodzice zobowiązani są do osobistego świadectwa wiary i miłości wobec swoich dzieci (por. ChL 62; 2PSP s. 149, nr 15).
    ​
26. Wsparciem formacji w rodzinach jest systematyczna katecheza dorosłych prowadzona w parafiach, dostosowana do potrzeb i możliwości lokalnych. Świeckich wzywa się do aktywnego w niej udziału, prowadzącego do pogłębiania ich świadomości religijnej (por. 2PSP s.153, nr 35; zob. Instrukcja o stałej katechizacji dorosłych).
    
    
27. Ważnym polem formacji wiernych świeckich jest uczestnictwo w sprawowaniu liturgii. Zachęca się ich do podejmowania posług liturgicznych. Dotyczy to nie tylko dzieci i młodzieży, ale też i dorosłych, którzy w ten sposób znajdują okazję do dawania świadectwa wiary wobec własnej wspólnoty parafialnej (zob. kan. 230 KPK; por. 2PSP s. 154, nr 40).
    ​
28. Wiernych świeckich zachęca się do podejmowania formacji w ramach działań duszpasterskich, organizowanych na poziomie diecezjalnym, w szczególności poprzez udział w rekolekcjach, kursach ewangelizacyjnych, wykładach otwartych, a także do podejmowania systematycznych studiów na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika bądź w uczelniach katolickich (zob. kan. 229 §1-§2 KPK; por. ChL 62).
    
    
29. Synod zwraca się do wiernych świeckich, aby swoją formację realizowali także poprzez udział w ruchach, wspólnotach i stowarzyszeniach apostolskich (por. ChL 62; 2PSP s. 153, nr 36).
    
    
30. Koordynowanie działań duszpasterskich zmierzających do zapewnienia świeckim możliwości zrealizowania zasad stałej i integralnej formacji powierza się Wydziałowi do Spraw Formacji i Apostolstwa Świeckich Kurii Diecezjalnej.
    
    
    Udział w ewangelizacji​
    
    
31. Katolicy świeccy są wezwani do ewangelizacji, dlatego Synod zwraca się do wszystkich wiernych świeckich, aby podejmując to wezwanie realizowali priorytetowe zadania ewangelizacyjne wskazane przez Drugi Polski Synod Plenarny, wśród których należy wymienić: troskę o kształtowanie ładu moralnego poprzez formację zdrowego i prawego sumienia, umacnianie rodziny jako Kościoła domowego i sanktuarium życia, pełniejszy udział w działalności charytatywnej Kościoła, ewangelizację kultury, kształtowanie relacji międzyludzkich i ekumenicznych w duchu dialogu, kierowanie się w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym zasadami nauki społecznej Kościoła, ewangelizację młodego pokolenia (por. 2PSP s. 24, nr 51-54, s. 25, nr 55-59, s. 148, nr 13).
    
    
32. Zachęca się wiernych świeckich do uczestnictwa w strukturach wspomagających nową ewangelizację. Należą do nich zwłaszcza te kościelne wspólnoty i stowarzyszenia, których naczelnym zadaniem jest ewangelizacja.
    
    
    Zrzeszenia apostolskie
    
    
33. Wierni świeccy, przy zachowaniu właściwej relacji do władzy kościelnej, mogą zakładać stowarzyszenia, kierować nimi oraz wstępować do już istniejących. Przez różnorodność zrzeszeń świeccy realizują odpowiedzialne uczestnictwo w misji Kościoła głoszącego Ewangelię jako źródło odnowy i nadziei (zob. DA 19; por. kan. 215 KPK; KKK 900; ChL 29; Instrukcja o roli zrzeszeń laikatu).
    
    
34. Przypomina się, że każde zrzeszenie wiernych świeckich, aby zostało uznane za kościelne, musi spełniać kryteria określone w adhortacji apostolskiej Christifideles Laici (zob. ChL 30; Instrukcja o roli zrzeszeń laikatu).
    
    
35. Synod wzywa wiernych świeckich do uczestnictwa w Akcji Katolickiej, która jest wyjątkową formą organizacji świeckich w Kościele. Działalność Akcji Katolickiej jest przedmiotem szczególnej troski Kościoła diecezjalnego (por. ChL 31; 2PSP s. 153, nr 33; zob. Instrukcja o parafialnych oddziałach Akcji Katolickiej).
    
    
36. Zrzeszenia świeckich o charakterze ponaddiecezjalnym powinny uzyskać na prowadzenie działalności w diecezji akceptację biskupa diecezjalnego, który wyznacza dla nich moderatora diecezjalnego lub asystenta kościelnego (zob. kan. 317 KPK).
    
    
37. Zrzeszenia katolickie działające na terenie diecezji delegują swoich przedstawicieli do Diecezjalnej Rady Ruchów i Stowarzyszeń Katolickich (zob. Statut Diecezjalnej Rady Ruchów i Stowarzyszeń Diecezji Toruńskiej).
    
    
    Współpraca z duszpasterzami
    
    
38. Zaleca się wszystkim członkom wspólnoty diecezjalnej podejmowanie stałej i owocnej współpracy w budowaniu Kościoła lokalnego. Szczególnym miejscem współpracy wiernych świeckich z duszpasterzami są rady parafialne: duszpasterska i gospodarcza, które winny być powołane w każdej parafii. Zachęca się wiernych, aby odpowiadając na zaproszenie duszpasterzy i wybór dokonany przez wspólnotę parafialną, chętnie angażowali się w prace tych rad, podejmując w ten sposób współodpowiedzialność za Kościół. Niektórzy świeccy reprezentanci wspólnot parafialnych, ruchów i stowarzyszeń delegowani są do Diecezjalnej Rady Duszpasterskiej, która stanowi organ doradczy i opiniujący dla biskupa diecezjalnego (zob. Statut parafialnej rady duszpasterskiej; Statut parafialnej rady gospodarczej; Instrukcja o zadaniach kapłana wobec zrzeszeń laikatu).
    ​
    
    Duchowni
    
    
39. Synod wzywa kapłanów, aby zgłębiali prawdę o tożsamości swojego kapłaństwa, które jest szczególnym uczestnictwem w kapłaństwie Chrystusa. Dzięki temu kapłani stają się w Kościele i dla Kościoła sakramentalnym uobecnieniem Jezusa Chrystusa, Głowy i Pasterza. Przeżywając sakramentalną więź z Chrystusem w sposób wewnętrzny i osobowy, w dialogu adoracji i miłości, mają naśladować Jego styl życia i ukazywać Go w sposób przejrzysty powierzonym sobie wiernym (por. PDV 15; DPŻK 2 i 5; 2PSP s. 160, nr 3).
    
    
40. Celem posługi i życia kapłanów jest głoszenie światu Ewangelii i budowanie Kościoła w imieniu i zastępstwie Chrystusa. Kapłani winni zatem tak miłować Kościół, jak Chrystus go umiłował, i pełnić posługę kapłańską ożywieni miłością pasterską do Ludu Bożego, poświęcając mu wszystkie swoje siły aż do ofiary z własnego życia (por. PDV 16; DPŻK 13; 2PSP s. 160, nr 3).
    
    
    Powołanie do kapłaństwa
    
    
41. Cały Kościół diecezjalny ponosi odpowiedzialność za narodziny i dojrzewanie powołań kapłańskich, dlatego animatorem powołań w diecezji jest wspólnota kościelna w całej swej różnorodności. Dotyczy to przede wszystkim kapłanów, rodzin, katechetów i katolickich wychowawców (zob. DFK 2; PDV 41; Instrukcja o duszpasterstwie powołań kapłańskich).
    
    
42. Szczególna troska o powołania kapłańskie spoczywa na parafii. Duszpasterstwo powołaniowe należy uznać za doniosłe zadanie duszpasterstwa parafialnego, wpisane w jego naturę i włączone w różne dziedziny działalności duszpasterskiej, dlatego należy je rozwijać dynamicznie (por. PDV 34).
    
    
43. §1. Zaleca się wspólnotom parafialnym, a zwłaszcza ich grupom modlitewnym, by pielęgnowały praktykę stałej modlitwy w intencji powołań kapłańskich. Wspólnota parafialna gromadzi się na wspólnej modlitwie o powołania kapłańskie w pierwszy czwartek miesiąca. W szczególny sposób należy przygotować i zorganizować w parafiach Niedzielę Dobrego Pasterza (czwarta niedziela wielkanocna) i tzw. Tydzień Powołań (por. PDV 38).
    
    ​§2. Okolicznościowy dzień modlitw o powołania kapłańskie parafia organizuje w porozumieniu z rektorem Wyższego Seminarium Duchownego, który wysyła na ustalony dzień specjalną grupę powołaniową, złożoną z kapłana i seminarzystów. Zadaniem tego zespołu jest sprawowanie liturgii, wygłoszenie kazań powołaniowych oraz spotkania z wiernymi, zwłaszcza z ministrantami i lektorami, z grupami młodzieżowymi, ze wspólnotami modlitewnymi oraz z członkami Towarzystwa Przyjaciół Wyższego Seminarium Duchownego w Toruniu. Ofiary z tego dnia, złożone na tacę, przeznaczone są na potrzeby Seminarium (por. 2PSP s. 172, nr 49).
    
    
44. Do uprzywilejowanych środowisk, w których kształtują się powołania kapłańskie, należą rodziny tworzące żywy Kościół domowy, służba liturgiczna, katolickie ruchy i stowarzyszenia młodzieży, aktywne duszpasterstwa młodzieży, a także wolontariat z udziałem młodzieży. Duszpasterze winni umacniać w nich postawę współodpowiedzialności za powołania kapłańskie, a powołanym służyć kierownictwem duchowym i ojcowską obecnością (zob. Instrukcja o duszpasterstwie powołań kapłańskich).
    
    
45. §1. W duszpasterstwie powołań kapłańskich wiodąca rola przypada Diecezjalnemu Dziełu Powołań, którym kieruje biskup diecezjalny z pomocą wybranych moderatorów. W pracach tego Dzieła winni uczestniczyć wszyscy duszpasterze i katecheci (zob. Statut Diecezjalnego Dzieła Powołań Diecezji Toruńskiej).
    
    §2. Prace Diecezjalnego Dzieła Powołań wspiera zwłaszcza Diecezjalny​ Ośrodek Powołań (zob. Statut Diecezjalnego Ośrodka Powołań w Toruniu im. Sługi Bożego Księdza Jana Hamerskiego).
    
    
    Przygotowanie do kapłaństwa w seminarium
    
    
46. ​Przygotowanie do kapłaństwa odbywa się w Wyższym Seminarium Duchownym Diecezji Toruńskiej w Toruniu. W wypełnianiu swoich zadań Seminarium kieruje się przepisami Kościoła, własnym statutem i regulaminem oraz wskazaniami biskupa diecezjalnego, który jest obecny w Seminarium przez posługę rektora oraz zespołu moderatorów i wychowawców pozostających pod jego kierownictwem. Posługa ta obejmuje troskę o odpowiednią formację ludzką, duchową, intelektualną, duszpasterską i wspólnotową alumnów. Formacja alumnów winna zmierzać do tego, aby na wzór Jezusa Chrystusa Nauczyciela, Kapłana i Pasterza ukształtowali się oni na prawdziwych duszpasterzy. Wyższe Seminarium Duchowne zobowiązane jest zatem prowadzić taki proces formacyjny, dzięki któremu powołany przez Boga do kapłaństwa, mocą sakramentu święceń może się stać żywym obrazem Jezusa Chrystusa, Głowy i Pasterza Kościoła. Wspierając tę formację, wychowawcy seminaryjni winni dawać świadectwo prawdziwie ewangelicznego życia i całkowitego oddania się Chrystusowi w Kościele. Powinni oni również uczestniczyć w stałej formacji wychowawców seminaryjnych (zob. DFK 4; Statut Wyższego Seminarium Duchownego).
    
    
47. Kandydaci do Wyższego Seminarium Duchownego składają w sekretariacie Seminarium pisemną prośbę o przyjęcie wraz z załącznikami określonymi przez rektorat, osobiście przedstawiają się rektorowi lub jego zastępcy i w wyznaczonym czasie odbywają rozmowę kwalifikacyjną. Seminarium przyjmuje tych kandydatów, którzy kierując się czystą intencją służby Bogu w kapłaństwie oraz posiadając odpowiednie przymioty fizyczne i duchowe, dają nadzieję, że będą dobrymi kapłanami. Formacja intelektualna alumnów Wyższego Seminarium Duchownego odbywa się na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, dlatego kandydaci do Seminarium powinni również złożyć dokumenty wymagane przez Uniwersytet.
    
    
48. §1. Proboszcz i inni kapłani, pracujący w parafii rodzinnej alumna, są współodpowiedzialni wraz z wychowawcami seminaryjnymi za rozwój jego powołania. Ich kapłańskie życie i postawa stanowią dla alumna istotny wzór i odniesienie.
    
    §2. Proboszcz wyznacza przebywającemu w parafii alumnowi zadania stosowne do uprawnień wynikających z przyjętych przez niego posług lub święceń. Przygląda się uważnie i życzliwie posłudze oraz zachowaniu alumna, dzieląc się z nim swoimi spostrzeżeniami.
    
    §3. Po zakończeniu praktyk lub wakacji proboszcz przekazuje do rektoratu Wyższego Seminarium Duchownego swoją opinię o postawie, dojrzałości i umiejętnościach alumna. Opinia ta, wydana zgodnie z sumieniem i po zasięgnięciu zdania współpracowników i wysłuchaniu uwag innych osób, stanowi istotne uzupełnienie wiedzy wychowawców seminaryjnych o kandydacie do kapłaństwa.
    
    
49. Rektor Wyższego Seminarium Duchownego informuje duszpasterzy o ważnych sprawach wychowawczych, organizacyjnych i ekonomicznych życia seminaryjnego głównie za pośrednictwem konferencji dziekanów.
    
    
50. §1. Seminarium uważane jest za serce diecezji, dlatego cała wspólnota diecezjalna, duchowni i świeccy powinni otoczyć je szczególną modlitwą oraz opieką duchową i materialną.
    
    §2. Na rzecz Wyższego Seminarium Duchownego parafie przeznaczają rocznie cztery kolekty i według możliwości składają dary w naturze. Płacą także podatek, zwany seminaristicum, którego wysokość określa Kuria Diecezjalna (stosownie do wielkości parafii). Ponadto kapłani wpłacają świadczenia z dochodów osobistych. Zachęca się też kapłanów i wiernych do składania na rzecz Seminarium dobrowolnych ofiar i czynienia zapisów testamentalnych, jak również fundowania stypendiów dla ubogich alumnów.
    
    
51. Za sprawy gospodarcze Seminarium odpowiedzialny jest ekonom, który działa w porozumieniu z ekonomem diecezji, rektorem i delegatami biskupa diecezjalnego do spraw gospodarczych Wyższego Seminarium Duchownego.
    
    
52. W każdej parafii powinno działać koło Towarzystwa Przyjaciół Wyższego Seminarium Duchownego w Toruniu. Towarzystwo pozostaje w łączności z Seminarium, niosąc mu pomoc duchową i materialną (zob. Statut Towarzystwa Przyjaciół Wyższego Seminarium Duchownego w Toruniu).
    
    
    Posługa kapłanów
    
    
53. Odpowiadając na wymóg nowej ewangelizacji kapłani winni urzeczywistniać z nową gorliwością wezwanie do posługiwania powierzonej im cząstce Ludu Bożego jako głosiciele Słowa, szafarze sakramentów i pasterze owczarni (por. PDV 18; KGSP wstęp).
    
    
54. Kapłani, jako współpracownicy biskupów, mają przede wszystkim obowiązek przepowiadania Ewangelii, ponieważ „wiara rodzi się z tego, co się słyszy, tym zaś, co się słyszy, jest słowo Chrystusa” (Rz 10,17). Wszyscy kapłani, niezależnie od pełnionych urzędów, winni oddawać się posłudze słowa Bożego jako głosiciele i przekaziciele wiary, dając pierwszeństwo świadectwu życia, które czyni przekonującym ich przepowiadanie (zob. DK 4; por. DPŻK 45).
    
    
55. Przypomina się, że „kapłan powinien być pierwszym wierzącym w Słowo, w pełni świadomym, że słowa jego posługi nie są jego, lecz należą do Tego, który go posłał. Nie jest on panem Słowa: jest jego sługą” (PDV 26). Uczestnicząc w urzędzie prorockim Chrystusa sam musi być ewangelizowany oraz troszczyć się, aby w pełni i wiernie przekazywać wiarę Kościoła, zwłaszcza co do wymagań, jakie wiara stawia życiu chrześcijańskiemu. Synod przestrzega kapłanów przed fundamentalizmem i integrystycznym doktrynerstwem, a także przed subiektywizacją wiary, ponieważ narusza to jej integralność.
    
    
56. §1. Sakramenty, jako uprzywilejowane znaki udzielania człowiekowi Bożego życia, zajmują poczesne miejsce w posłudze kapłanów. Winni oni pamiętać, że są żywymi narzędziami Chrystusa Kapłana. Stąd wynika potrzeba świadectwa wiary ze strony kapłana w sprawowaniu sakramentów (por. KGSP III, 1).
    
    §2. Posługa szafarza sakramentów wymaga od kapłana modlitewnego i liturgicznego przygotowania obrzędów sakramentalnych, stałego ożywiania intencji, czyli woli czynienia za pośrednictwem znaku sakramentalnego tego, co pragnie czynić Kościół, a także doskonałej pod względem obrzędowym jakości celebracji (por. KGSP III, 1).
    
    §3. Wszyscy kapłani zobowiązani są do uważnego zapoznania się​ z prawem liturgicznym Kościoła powszechnego i lokalnego oraz sumiennego sprawowania posługi sakramentalnej zgodnie z normami tego prawa (por. DPŻK 64).
    
    
57. §1. Sercem i ośrodkiem posługi kapłańskiej jest Eucharystia. Kapłani winni pamiętać, że odkrycie na nowo wielkiego daru Eucharystii jako źródła i szczytu życia chrześcijańskiego jest podstawowym zadaniem nowej ewangelizacji i warunkiem odrodzenia życia religijnego we wspólnotach kościelnych (zob. DK 5; por. DPŻK 48; KGSP III, 1).
    
    §2. Szczególnym obowiązkiem kapłana jest dbałość o godną celebrację Eucharystii, stąd ważne jest, aby w skupieniu przygotował się do sprawowania Najświętszej Ofiary, a po jej zakończeniu poświęcił odpowiednio dużo czasu na dziękczynienie, będąc w tym przykładem pobożności dla wiernych. Niedbalstwo i pośpiech, powierzchowność i nieporządek w celebracji Eucharystii godzą w cześć Najświętszej Ofiary (por. KGSP III, 2).
    
    §3. Obowiązkiem kapłana, zwłaszcza rządcy kościoła, jest troska o ołtarz i tabernakulum, o godny wygląd liturgicznych szat i naczyń, o czystość bielizny ołtarzowej i porządek w miejscu celebracji eucharystycznej (por. KGSP III, 2).
    
    §4. Pielęgnując cześć dla Najświętszego Sakramentu kapłani winni dawać przykład adoracji indywidualnej i wspólnotowej poza Mszą św. (por. DPŻK 50).
    
    §5. Kapłani powinni bezwzględnie zachować przepisy odnoszące się do ofiar mszalnych (zob. kan. 945-958 KPK; Instrukcja o binowaniu i trynowaniu Mszy św., intencjach i stypendiach mszalnych oraz ich zapisie).
    ​
58. §1. Przypomina się kapłanom, aby wzywali wiernych do nawrócenia i prowadzili ich do Boga przez gorliwe sprawowanie posługi szafarza sakramentu pokuty i pojednania. Należy przestrzegać sumiennie dyżurów w konfesjonale (zob. kan. 986 KPK; por. DPŻK 51-52; KGSP III, 3).
    
    §2. Owocnemu pełnieniu posługi spowiednika służy lektura dokumentów Urzędu Nauczycielskiego, dzieł mistrzów życia wewnętrznego, podręczników z teologii moralnej i ascetycznej oraz poradników dla spowiedników, a także udział w spotkaniach spowiedników i ojców duchownych, jak również współpraca duchowieństwa diecezjalnego z zakonnym. Zaleca się kapłanom nabożeństwo do Jezusa Miłosiernego i stałą modlitwę o umiejętność pełnienia tej posługi tak, aby umożliwiała zbawcze spotkanie grzesznika z przebaczającym Zbawicielem.
    
    §3. Kierownictwo duchowe w naszych czasach jest wielkim zadaniem Kościoła. Synod apeluje do kapłanów o podjęcie w szerszym niż dotąd zakresie posługi kierownika duchowego (por. DPŻK 54; KGSP III, 3).
    
    
59. §1. Na mocy święceń kapłani zostają upodobnieni do Jezusa Dobrego Pasterza i powołani do naśladowania Jego miłości pasterskiej. Przejawia się ona szczególnie w posłudze przewodnika wspólnoty kościelnej, powierzonej kapłanowi przez biskupa. Posługa kierowania wspólnotą jest czynnością zakorzenioną w kapłaństwie sakramentalnym, które obdarza kapłana udziałem we władzy duchowej Jezusa Chrystusa, Głowy i Pasterza Kościoła, a nie czynnością czysto organizacyjną czy wręcz biurokratyczną (por. PDV 21; KGSP IV, 3; 2PSP s. 161, nr 7).
    
    §2. Władzę kierowania wspólnotą należy pełnić w duchu służby i bezinteresownego poświęcenia się powierzonej sobie owczarni, bez pychy i pragnienia panowania nad nią (zob. Mk 10,45; J 10,11; J 13,14; 1P 5, 2-3; por. PDV 21; DPŻK 16; 2PSP s. 161, nr 7).
    
    
60. Kapłani w szczególny sposób troszczą się o biednych, bezrobotnych i bezdomnych. Staranną opieką pasterską otaczają młodzież, małżonków i rodziców. Pamiętają także o osobach konsekrowanych, zwłaszcza o tych, które proszą o ich pasterską posługę. Największą miłość pasterską należy okazywać chorym i umierającym, a także chętnie służyć tym, którzy odeszli od sakramentów lub nawet od wiary (zob. DK 6, 9).
    
    
61. §1. Kapłani powinni traktować świeckich jako pełnoprawnych członków Kościoła i nieodzownych współpracowników w dziele ewangelizacji (zob. DK 9; por. 2PSP s. 162, nr 10, s. 169, nr 37).
    
    §2. Działając w ścisłej jedności z wiernymi świeckimi, duszpasterze winni poznać problemy ich życia i oczekiwania wobec Kościoła, szczerze przedstawiać im sprawy pasterskiej posługi i wspólnie z nimi podejmować wszelkie wysiłki dla wzrostu Ciała Chrystusowego (zob. DK 9).
    
    §3. Należy szerzej i bardziej zdecydowanie rozwijać stałe współdziałanie pasterzy i świeckich poprzez rady parafialne, Akcję Katolicką oraz inne ruchy i stowarzyszenia katolickie, a także zespoły charytatywne i katechetyczne.
    
    §4. Duszpasterze, zachęcając do rozwoju zrzeszeń wiernych świeckich w komunii i misji Kościoła, są zobowiązani asystować im, służąc posługą duchową i umacniając braterskie więzi oraz współpracę pomiędzy nimi (por. ChL 31; zob. Instrukcja o zadaniach kapłana wobec zrzeszeń laikatu).
    
    
62. Duszpasterze uznają i popierają rozwój tych posług, urzędów i funkcji, które opierając się na sakramentalnym fundamencie chrztu, bierzmowania, a w wielu wypadkach także małżeństwa, mogą spełniać wierni świeccy w Kościele lub z ramienia Kościoła. Należy więc zadbać w szczególności o czynny udział świeckich w liturgii, włączyć ich, po odpowiednim przygotowaniu, w nauczanie katechetyczne i wychowanie katolickie, a także angażować w poradnictwo rodzinne i przygotowanie młodzieży do bierzmowania i małżeństwa (zob. kan. 228, 229 §3, 230, 776 i 1064 KPK; ChL 23).
    
    
63. §1. W każdym spotkaniu ze świeckimi, zwłaszcza w kościele, zakrystii i urzędzie kościelnym, kapłanów winna cechować uprzejmość i szacunek wobec rozmówcy oraz wrażliwość na jego potrzeby.
    
    §2. Zadaniem kapłanów jest prowadzenie wszystkich do zjednoczenia w miłości, dlatego powinni oni w taki sposób godzić różne poglądy i stanowiska, aby nikt z wiernych nie czuł się wyobcowany. Przestrzega się kapłanów przed dzieleniem wspólnoty poprzez ich opowiedzenie się po stronie jakiejś ideologii lub stronnictwa politycznego (zob. DK 9; DPŻK 33).
    
    
64. Na kapłanach spoczywa zadanie krzewienia miłości do Ojczyzny i pielęgnowanie tradycji narodowych w społecznościach lokalnych, zwłaszcza wśród młodzieży.
    
    
65. §1. W stosunkach z władzami świeckimi kapłan kieruje się postanowieniami Konkordatu i dyrektywami władzy kościelnej, okazując szacunek prawowitej władzy świeckiej i chęć współpracy dla dobra wspólnego.
    
    §2. Kapłan winien przykładnie przestrzegać przepisów porządkowych wydanych przez władze świeckie, a zwłaszcza zachowywać normy kodeksu drogowego.
    
    §3. Kapłanom zabrania się przyjmowania publicznych urzędów, z którymi łączy się udział w wykonywaniu władzy świeckiej. Nie mogą także brać czynnego udziału w działalności partii politycznych ani w kierowaniu związkami zawodowymi, chyba że, zdaniem biskupa diecezjalnego, będzie wymagała tego obrona praw Kościoła lub rozwój dobra wspólnego. Bez zgody biskupa kapłan nie przyjmuje odznaczeń świeckich ani nie przynależy do organizacji pozakościelnych (zob. kan. 285 §3 i 287 §2 KPK).
    
    §4. Bez zgody biskupa diecezjalnego nie wolno duchownemu wnosić żadnych spraw do sądu świeckiego.
    
    
66. §1. Uczestnicząc w powszechnej misji zbawienia kapłani powinni być przepojeni i ożywieni głębokim duchem misyjnym, a także troską o Kościoły lokalne, cierpiące na brak duszpasterzy. Zachęca się więc kapłanów, aby w miarę możności zgłaszali biskupowi diecezjalnemu gotowość do pracy w krajach misyjnych lub wszędzie tam, gdzie jest ona bardzo potrzebna (zob. DK 10; por. PDV 32).
    
    §2. Kapłan posłany do pracy na terenach misyjnych ma prawo do pomocy duchowej i materialnej ze strony własnej diecezji.
    
    §3. Synod oczekuje od kapłanów organizowania wśród wiernych świeckich apostolatu misyjnego i pielęgnowania powołań misyjnych.
    
    §4. Zachęca się kapłanów do uczestnictwa w Papieskiej Unii Misyjnej Duchowieństwa.
    
    
    Życie kapłanów
    ​
67. Kapłan powinien umiejętnie łączyć gorliwą działalność pasterską i rozwijanie komunii kościelnej z życiem w Chrystusie, którego ma poznawać, kochać i naśladować, postępując za Nim we wszystkich okolicznościach życia (por. 2PSP s. 176, nr 67).
    
    
68. Trwanie w modlitewnym dialogu z Dobrym Pasterzem, rozważanie Ewangelii, sprawowanie Najświętszej Ofiary i liturgii godzin oraz adoracja Jezusa Eucharystycznego mają w życiu kapłana pierwszeństwo przed wszelkimi innymi czynnościami. Kapłan winien być prawdziwym mężem modlitwy i szczerej pobożności eucharystycznej oraz nie ulegać pokusie czysto zewnętrznego aktywizmu (por. KPP 11; KGSP III, 2; DPŻK 40).
    
    
69. Synod przypomina kapłanom, aby naśladowali Chrystusa posłusznego Ojcu, czystego i ubogiego, urzeczywistniając rady ewangeliczne zgodnie z kapłańską tożsamością (por. PDV 27).
    
    
70. Sakramentalna więź z Chrystusem, Głową i Pasterzem Kościoła, wymaga od kapłana życia i działania w jedności z Mistycznym Ciałem Chrystusa. Kapłani winni zatem okazywać posłuszeństwo Kościołowi i prawowitym przełożonym w duchu posłuszeństwa apostolskiego (zob. DK 15; por. PDV 28; KPP 15).
    
    
71. Kapłan pozostaje złączony głęboką, pokorną i synowską więzią miłości z osobą Ojca Świętego. Wyrazem tego jest stała modlitwa za Ojca Świętego, pilne studiowanie nauczania papieskiego i ścisłe przestrzeganie rozporządzeń Stolicy Apostolskiej (zob. kan. 273 KPK; por. DPŻK 24).
    
    
72. §1. Kapłani widząc w swoim biskupie ojca, pasterza i przyjaciela, winni go darzyć należytym szacunkiem i pełnym zaufaniem, wypełniać jego zarządzenia oraz przyjmować i wykonywać zlecone im obowiązki (zob. kan. 273 i 274 §2 KPK; por. DPŻK 24).
    
    §2. W imię wspólnej służby Kościołowi diecezjalnemu kapłani szczerze i otwarcie przedstawiają biskupowi diecezjalnemu to wszystko, co dotyczy wymogów pracy duszpasterskiej. Mogą to czynić osobiście lub przez Radę Kapłańską, czy też inne organy, wspierające biskupa w jego pasterskiej posłudze diecezji (por. DPŻK 24).
    
    §3. Kapłani mają prawo indywidualnie spotykać się z biskupem diecezjalnym dla omówienia spraw osobistych.
    
    
73. Przynależność do prezbiterium diecezjalnego zobowiązuje kapłana do uczestnictwa w trosce biskupa o wspólnotę diecezjalną i wnoszenia własnego charyzmatu oraz posług w budowanie tej wspólnoty. Współdziałanie z biskupem jest wymagane tym bardziej przy podejmowaniu zadań apostolskich. Posłuszeństwo biskupowi diecezjalnemu w niczym nie przekreśla rozumnej inicjatywy duszpasterskiej prezbitera (por. DPŻK 24).
    
    
74. Ścisła więź łącząca prezbiterów ze swoim biskupem znajduje odświętny wyraz w liturgii sprawowanej przez niego, w której uczestniczą kapłani, jeśli tylko mają ku temu sposobność. Corocznie, jako znak trwałego pragnienia wierności, w czasie Mszy św. w Wielki Czwartek, prezbiterzy powinni odnawiać przed biskupem i wraz z nim obietnice złożone w chwili święceń (zob. DPŻK 39).
    
    
75. §1. Synod zachęca kapłanów, aby dozgonny celibat, do którego zobowiązali się przyjmując święcenia diakonatu, przeżywali z wewnętrzną wolnością, w duchu naśladowania Chrystusa Oblubieńca Kościoła i rozważali jego głęboką motywację, podawaną w dokumentach Kościoła. Dar celibatu winni strzec w klimacie pogodnej równowagi i duchowego rozwoju (zob. kan. 277 §1 KPK; por. PDV 29; DPŻK 57-60).
    
    §2. Należy pamiętać, że darowi celibatu sprzyja praktyka nabożeństwa do Matki Najświętszej i osobista asceza kapłana, a także pogłębiona świadomość ojcostwa duchowego i dojrzałe przyjaźnie kapłańskie (por. DPŻK 58-60; 2PSP s. 180, nr 81).
    
    §3. Przeżywanie własnej płciowości kapłan poddaje stałemu osądowi sumienia i szczerze przedstawia kierownikowi duchowemu. Kapłan przeżywający trudności w tym zakresie ma prawo oczekiwać duchowego wsparcia wspólnoty kapłańskiej, z zachowaniem prawa biskupa diecezjalnego do wydania stosownych decyzji, zgodnie z normami kanonicznymi i rozporządzeniami Stolicy Apostolskiej.
    
    
76. §1. Kapłan za przykładem ubogiego Jezusa winien wieść życie skromne, wystrzegając się tego, co może być oznaką próżności. We wszystkim (mieszkanie, środki transportu, wakacje itp.) należy wyeliminować oznaki wystawności. Dotyczy to także przyjęć z okazji uroczystości o charakterze religijnym, jak odpusty parafialne, wizytacje biskupie itp. (zob. DK 17; kan. 282 §1 KPK; por. PDV 30; DPŻK 67; 2PSP s. 181, nr 82).
    
    §2. Kapłan powinien powstrzymać się od zajęć zarobkowych, które umniejszałyby jego działalność duszpasterską lub wręcz nie odpowiadały jego posłudze pasterskiej, i ściśle zachować odnośne przepisy prawa kościelnego (zob. kan. 285 §1, §2, §4, 286 i 1392 KPK; por. DPŻK 67; 2PSP s. 181, nr 82).
    
    
77. Kapłan jako przyjaciel ubogich okazuje im szczególną troskę pasterską. W uzasadnionych przypadkach rezygnuje z przyjęcia od nich ofiary składanej z okazji posługi duszpasterskiej. Ma także obowiązek organizować różne formy pomocy ubogim lub w nich uczestniczyć. Zachęca się wszystkich kapłanów do współpracy z kościelną Caritas (por. 2PSP s. 181, nr 82).
    
    
78. Kapłan odpowiedzialny za powierzoną jego pieczy wspólnotę daje świadectwo całkowitej przejrzystości w rozporządzaniu dobrami wspólnoty, mając na uwadze, że z tego zda sprawę Bogu i braciom (por. PDV 30; 2PSP s. 179, nr 79).
    
    
79. §1. Synod usilnie zachęca kapłanów, aby z dóbr materialnych, które posiadają, chętnie świadczyli na cele kościelne i charytatywne, wspierali katolicką kulturę i oświatę oraz wspomagali misje (zob. kan. 282 §2 KPK; por. 2PSP s. 179, nr 79).
    
    §2. Duchowni, po zapewnieniu sobie godziwego utrzymania, winni szczególnie otoczyć materialną troską dzieła prowadzone przez diecezję, a zwłaszcza Wyższe Seminarium Duchowne i Caritas, a także sporządzać na ich rzecz zapisy testamentalne.
    
    
80. §1. Posługa i życie kapłana wymagają, aby utrzymywał on osobistą więź z prezbiterium diecezji. Powinien więc odrzucić pokusę przeżywania swojego kapłaństwa w sposób wyizolowany i czysto subiektywny, a dążyć do rozwijania więzi braterskiej oraz wielorakiej współpracy duszpasterskiej z współbraćmi kapłanami (zob. DK 8; PDV 17; DPŻK 27; Instrukcja o współpracy i uposażeniu duszpasterzy parafialnych).
    
    §2. Owocnej współpracy kapłanów w pracy duszpasterskiej służy:
         1º wspólne planowanie zadań i metod posługi pasterskiej przez zespoły duszpasterzy;
         2º wzajemna i chętna pomoc w posłudze głosiciela Słowa i szafarza sakramentów, a także w innych akcjach          duszpasterskich;
         3º korzystanie z pomocy doświadczonych duszpasterzy i innych kapłanów wyspecjalizowanych w konkretnych      dziedzinach duszpasterstwa.
    
    §3. Kapłani mają obowiązek uczestniczyć w przepisanych prawem czy osobnym zarządzeniem spotkaniach duszpasterskich oraz być gotowi do pomocy duszpasterskiej (zob. Instrukcja o stałej formacji kapłanów; Instrukcja o konferencjach dekanalnych).
    
    §4. Kapłani wyznaczeni do specjalnych zadań duszpasterskich podejmują je w duchu pasterskiej miłości i apostolskiego posłuszeństwa.
    
    
81. §1. Wszyscy kapłani, uczestnicząc w tym samym sakramencie kapłaństwa, powinni umacniać więź braterską, dlatego oczekuje się od nich szczerego i wzajemnego szacunku, uznania uprawnionej różnorodności członków prezbiterium oraz życzliwej troski o współbraci kapłanów (zob. DK 8; por. PDV 31).
    
    §2. Harmonijne i przykładne relacje winny mieć miejsce między starszymi i młodszymi kapłanami. Synod zachęca kapłanów starszych wiekiem, by odnosili się do młodszych jak do braci, wspomagając ich w pierwszych poczynaniach duszpasterskich i z życzliwością przyjmowali ich trafną inicjatywę. Natomiast młodszym kapłanom zaleca szacunek dla wieku i doświadczenia starszych oraz korzystanie z ich rad w pełnieniu posług duszpasterskich (zob. DK 8).
    
    §3. Specjalną troską współbraci winni być otoczeni kapłani chorzy i emeryci, którym należą się godziwe warunki życia i utrzymania. Dla zabezpieczenia tych warunków powołany jest Fundusz Wzajemnej Pomocy Kapłańskiej. Diecezja zobowiązuje się też prowadzić diecezjalny dom księży emerytów. Ogólną troskę o kapłanów chorych i emerytów w diecezji sprawuje w imieniu biskupa diecezjalny ojciec duchowny, a w dekanacie – dziekan wraz z dekanalnym ojcem duchownym (zob. Instrukcja o kapłanach emerytowanych; Zasady funkcjonowania Funduszu Wzajemnej Pomocy Kapłańskiej).
    
    §4. Miłość braterska domaga się, aby kapłani spieszyli z pomocą współbraciom błądzącym, nie wykluczając braterskiego upomnienia. Gdyby ono nie odniosło skutku, winien być powiadomiony dziekan, a po bezskutecznych jego zabiegach biskup diecezjalny (zob. DK 8).
    
    §5. Kapłanów zawieszonych w wykonywaniu czynności kapłańskich należy również traktować z braterską życzliwością, zachęcając ich do uporządkowania swojego życia wobec Boga i Kościoła (zob. DK 8; por. 2PSP s. 182, nr 93).
    
    §6. Każdy kapłan winien odprawić przynajmniej jedną Mszę św. za zmarłego biskupa lub prezbitera Diecezji Toruńskiej. Proboszcz, w razie potrzeby, jest zobowiązany do troski o groby kapłańskie położone na terenie parafii.
    
    
82. Konieczne jest, aby w poczuciu współodpowiedzialności za misję zbawienia kapłani diecezjalni i zakonni wspierali się w pracach duszpasterskich. Kapłani diecezjalni chętnie korzystają z posług pastoralnych świadczonych przez zakonników i z szacunkiem odnoszą się do charyzmatu poszczególnych wspólnot zakonnych oraz utrzymują z nimi braterskie kontakty osobiste.
    ​
83. Kapłanów zachęca się, aby za wiedzą biskupa diecezjalnego łączyli się w stowarzyszenia lub świeckie instytuty kapłańskie o charakterze formacyjnym, modlitewnym lub misyjnym (zob. DK 8; kan. 278 §1-§2 KPK; DPŻK 29, 88).
    
    
84. §1. Należy pielęgnować te formy wspólnego życia kapłanów, które umacniają jedność prezbiterium parafialnego i dekanalnego (zob. kan. 280 KPK; DPŻK 29; Instrukcja o współpracy i uposażeniu duszpasterzy parafialnych; Instrukcja o stałej formacji kapłanów; Instrukcja o dekanalnych dni skupienia dla kapłanów).
    
    §2. Na szczególną pochwałę zasługuje praktyka wspólnego odprawiania liturgii godzin, zwłaszcza jutrzni i nieszporów, oraz wspólna modlitwa różańcowa.
    
    §3. Kapłanów pracujących w duszpasterstwie parafialnym zobowiązuje się do korzystania ze wspólnego stołu. Na oddzielne stołowanie i zamieszkanie poza wspólnotą kapłańską wymaga się zezwolenia biskupa diecezjalnego (zob. DK 8; Instrukcja o współpracy i uposażeniu duszpasterzy parafialnych).
    
    §4. Zachęca się kapłanów do wspólnego świętowania osobistych uroczystości w gronie współbraci oraz korzystania ze wspólnej rekreacji (zob. DK 8).
    
    
85. Kapłanom pracującym w Diecezji Toruńskiej przysługuje każdego roku miesięczny urlop wypoczynkowy. Szczegółowe postanowienia co do urlopów określają odnośne instrukcje (zob. kan. 283 §2, 533 §2, 550 §3 KPK; Instrukcja o urlopach i wyjazdach pozaurlopowych kapłanów; Instrukcja o współpracy i uposażeniu duszpasterzy parafialnych).
    
    
86. §1. Kapłani zatrudnieni w diecezji mają prawo do jednego dnia wolnego od pracy w ciągu tygodnia, który powinien być wykorzystany na odpoczynek, praktyki pobożności kapłańskiej i studium własne.
    
    §2. Bezwzględnym warunkiem korzystania z dnia wolnego przez duszpasterzy parafialnych jest zapewnienie wiernym właściwej opieki duszpasterskiej. Dzień wolny rozpoczyna się po Mszy św. porannej i kończy się w godzinach wieczornych tego samego dnia (zob. Instrukcja o współpracy i uposażeniu duszpasterzy parafialnych).
    
    
87. Pobyt kapłana poza diecezją, po uzgodnieniu z biskupem diecezjalnym, nie powinien przekraczać okresu pięciu lat, o ile nie poczyniono innych ustaleń. Racje przemawiające za przedłużeniem tego okresu należy przedstawić biskupowi diecezjalnemu przynajmniej pół roku przed upływem ustalonej daty powrotu do diecezji.
    
    
88. Stała dyspozycyjność w służbie Kościoła zobowiązuje kapłana, aby publicznie nosił strój duchowny: sutannę lub ciemny ubiór z koloratką. Noszenie sutanny obowiązuje podczas wykonywania wszystkich czynności liturgicznych. Strój świecki dopuszcza się tylko w uzasadnionych przypadkach (zob. kan. 284 KPK; por. DPŻK 66; KGSP IV, 3).
    
    
    Stała formacja​
    ​
89. Stała formacja kapłanów stanowi jedno z najważniejszych i najdelikatniejszych zadań Kościoła diecezjalnego. Obejmuje ona i koordynuje wszystkie wymiary formacji kapłańskiej. Powinna być zatem pełna, czyli ludzka, duchowa, intelektualna i duszpasterska. Winna mieć charakter integralny: dotyczyć całej osoby kapłana, rozmaitych aspektów jego życia i posługi pasterskiej. Powołani są do niej wszyscy kapłani na mocy charyzmatu Bożego otrzymanego w sakramencie święceń, aby należycie i owocnie pełnić posługę pasterską. Kapłani zatem uznają stałą formację za trwałą powinność życia kapłańskiego (por. PDV 2, 70; DPŻK 69-74; 2PSP s. 174, nr 58, s. 181, nr 84; Instrukcja o stałej formacji kapłanów).
    
    
90. Pierwszym i głównym odpowiedzialnym za własną formację stałą jest sam kapłan. Odpowiednie rozporządzenia i przepisy wydane przez władze kościelne, jak również przykład innych kapłanów nie wystarczą do podjęcia formacji stałej, jeśli nie towarzyszy im osobiste przekonanie kapłana o jej konieczności oraz wola wykorzystania w pełni przeznaczonego na nią czasu, wszystkich sposobności do niej oraz różnych jej form. Synod wzywa kapłanów do pełnego uczestnictwa w stałej formacji, która jest prawem i obowiązkiem każdego kapłana (por. PDV 79; DPŻK 87).
    
    
91. Znaczenie i skuteczność formacji zależy tylko częściowo od jej struktur, przede wszystkim jednak od osób formujących. Główną grupę formujących i odpowiedzialnych za przebieg stałej formacji kapłanów stanowią: wikariusz biskupi do spraw stałej formacji kapłanów i diecezjalny ojciec duchowny kapłanów. Wspomagają ich dziekani i dekanalni ojcowie duchowni, a także zaproszeni rekolekcjoniści, wykładowcy i doświadczeni duszpasterze.
    
    
92. §1. Program stałej formacji przygotowuje pod kierunkiem biskupa diecezjalnego zespół programowania stałej formacji kapłańskiej.
    
    §2. Za realizację diecezjalnego programu formacji stałej odpowiedzialny jest Wydział Formacji Kapłanów Kurii Diecezjalnej (zob. Instrukcja o stałej formacji kapłanów).
    
    
93. Kapłani zobowiązani są do udziału w tzw. rejonowych spotkaniach formacyjnych, które poświęcone są przede wszystkim adaptacji ogólnopolskiego programu duszpasterskiego, rozważeniu aktualnych problemów duszpasterskich w diecezji, a także prezentacji współczesnej myśli teologicznej oraz wiedzy o człowieku. Odbywają się one dwa razy w roku. W spotkaniu jesiennym biorą udział wszyscy kapłani, natomiast w spotkaniu wiosennym proboszczowie, administratorzy parafii i agend diecezjalnych, a także inni kapłani pracujący w duszpasterstwie, którzy zdali już egzamin proboszczowski.
    
    
    Formacja ludzka
    
    
94. Synod uwrażliwia kapłanów na pastoralne znaczenie ich autentycznego człowieczeństwa. Powinni oni rozwinąć w sobie taki zespół cech, które charakteryzują osobowość zrównoważoną, mocną i wolną, zdolną dźwigać ciężar duszpasterskiej odpowiedzialności i być „człowiekiem jedności” (por. PDV 43).
    
    
95. Wierność powołaniu kapłańskiemu i złożonym zobowiązaniom, a zwłaszcza przyrzeczeniu celibatu, wymaga autentycznej i solidnej formacji do wewnętrznej wolności i pełnej dojrzałości uczuciowej (por. PDV 44).
    
    
96. Kapłan powinien nade wszystko rozwijać w sobie taką wrażliwość, która pozwoli mu rozumieć potrzeby wiernych, dzielić ich nadzieje i oczekiwania, radości i uciążliwości życia, a zwłaszcza uznawać za własne ludzkie cierpienie w rozlicznych jego przejawach (por. PDV 72).
    
    
97. Dojrzałe człowieczeństwo kapłan kształtuje głównie poprzez samowychowanie i wszechstronną formację duchową, wsparty życzliwą oceną i pomocą współbraci. W szczególnych przypadkach winien on także korzystać z pomocy psychologów i lekarzy.
    
    
    Formacja duchowa
    
    
98. Kapłani ożywiają swoje życie i posługę przez stałą formację duchową. Troska Kościoła o życie duchowe kapłana obejmuje najpierw praktykę modlitwy. Niezastąpioną wartość ma dla kapłana codzienne sprawowanie Mszy św., częsta adoracja Najświętszego Sakramentu, sumienne sprawowanie liturgii godzin, codzienna medytacja i lektura Pisma Świętego oraz dzieł ascetycznych, modlitwa różańcowa, droga krzyżowa, a także inne formy pobożności modlitewnej, sprawdzone w życiu kapłańskich pokoleń (por. PDV 72; DPŻK 38-40).
    
    
99. §1. Życie duchowe kapłana powinno być związane z ciągłą pracą nad sobą, kierowaną przez prawe sumienie, i pielęgnowane przez codzienny rachunek sumienia. Pragnąc umocnić się w miłości do Boga i braci, a także znając swoją grzeszność, kapłan winien regularnie przystępować do sakramentu pokuty i pojednania, najlepiej u stałego spowiednika (por. DPŻK 53).
    
    §2. W celu zapewnienia swego rozwoju duchowego wskazane jest, by kapłan korzystał z posługi kierownika duchowego (por. DPŻK 54).
    
    
100. Każdy kapłan diecezjalny zobowiązany jest do odprawienia co roku trzydniowych rekolekcji zasadniczo w diecezjalnym ośrodku formacyjnym, zgodnie z przepisami odnośnej instrukcji. Jeśli z uzasadnionych powodów kapłan odprawia rekolekcje poza diecezją, przedstawia w Kurii Diecezjalnej zaświadczenie o ich odprawieniu (zob. Instrukcja o stałej formacji kapłanów).
     
     
101. Duchowej formacji kapłanów służy obowiązkowy udział w dekanalnych dniach skupienia, organizowanych co miesiąc przez dekanalnego ojca duchownego, i w corocznych obchodach Światowego Dnia Modlitw o Uświęcenie Kapłanów w sposób określony przez biskupa diecezjalnego, a także udział we Mszy Krzyżma w Wielki Czwartek oraz uczestniczenie w liturgii święceń (zob. Instrukcja o dekanalnych dniach skupienia dla kapłanów; Instrukcja o stałej formacji kapłanów).
     
     
102. §1. Pogłębieniu duchowości kapłańskiej służy również przynależność do Unii Apostolskiej Duchowieństwa lub do innych grup wspólnotowych, które mają na celu rozwój życia kapłańskiego w duchu Ewangelii (por. kan. 278 §2 KPK).
     
     §2. Każdy kapłan diecezjalny ma prawo do ustalenia swojego życia duchowego w sposób, jaki uznaje za najbardziej odpowiedni, zawsze jednak zgodnie z cechami właściwymi powołaniu kapłańskiemu i zobowiązaniami określonymi w prawie diecezjalnym (zob. DPŻK 88).
     
     
103. W trosce o stałą formację duchową kapłanów biskup diecezjalny powołuje diecezjalnego ojca duchownego i dekanalnych ojców duchownych.
     
     
     Formacja intelektualna
     
     
104. Stała formacja intelektualna jest konieczna do głoszenia ewangelicznego orędzia w sposób uwzględniający aktualne dokumenty Urzędu Nauczycielskiego Kościoła i kulturę naszych czasów oraz do kształtowania takiej działalności duszpasterskiej, która odpowiada na problemy współczesności. Kapłani winni więc systematycznie oddawać się studium Objawienia i pogłębiać znajomość nauki Kościoła, śledzić rozwój myśli teologicznej, a także innych gałęzi wiedzy, mających związek z posługą pasterską (por. PDV 72; DPŻK 77).
     
     
105. Zachęca się kapłanów do udziału w sympozjach teologicznych, wykładach dla duchowieństwa, konferencjach z dziedziny teologii, prawa kanonicznego i nauk o człowieku. Uczestnicy takich spotkań złożą relację o nich podczas konferencji dekanalnej.
     
     
106. Nieocenioną formą stałej formacji intelektualnej jest osobiste studium kapłana, dlatego winien on posiadać własny księgozbiór oraz korzystać z zasobów bibliotek, zwłaszcza biblioteki diecezjalnej.
     
     
107. §1. Formacji intelektualnej służą studia specjalistyczne, podejmowane w ośrodkach naukowych, krajowych i zagranicznych. Kapłan pragnący podjąć studia specjalistyczne musi uzyskać zgodę biskupa diecezjalnego, który ocenia możliwość i wybór studiów przez poszczególnych kandydatów. Zmiana uczelni lub wydziału wymaga również zgody biskupa diecezjalnego.
     
     §2. Skierowanie na studia stacjonarne obejmuje czas potrzebny do uzyskania licencjatu w zakresie odbywanej specjalizacji. W sprawie kursu doktoranckiego oraz przygotowania rozprawy doktorskiej należy zwrócić się do biskupa diecezjalnego, przedstawiając na piśmie roboczy temat dysertacji, nazwisko promotora i przewidywany czas ukończenia pracy.
     
     §3. Kapłani studenci mieszkający w konwikcie są powierzeni kierownictwu przełożonych konwiktu, mają obowiązek przestrzegania regulaminu domowego oraz uczestnictwa w stałej formacji kapłańskiej, zwłaszcza w dorocznych rekolekcjach i w miesięcznych dniach skupienia. Na inne miejsce zamieszkania wymagane jest pozwolenie Biskupa Toruńskiego.
     
     §4. Kapłan student powinien przynajmniej raz w roku złożyć wizytę biskupowi diecezjalnemu. Od tej powinności zwolniony jest ten, kto studiuje poza krajem, jeśli w ciągu roku nie odwiedza swojej diecezji. Każdy zaś do końca października przesyła biskupowi diecezjalnemu pisemne sprawozdanie za okres poprzedniego roku akademickiego.
     
     §5. Po uzyskaniu licencjatu lub doktoratu należy złożyć w Kurii Diecezjalnej kopię dyplomu.
     
     
     Formacja duszpasterska
     
     
108. Ostatecznym celem stałej formacji kapłańskiej jest upodobnienie kapłana do Chrystusa Dobrego Pasterza. Temu celowi kapłan winien podporządkować wszystkie wymiary swojej formacji (por. PDV 72; DPŻK 43).
     
     
109. §1. Przedmiotem formacji duszpasterskiej jest kształtowanie kapłana zdolnego do owocnego pełnienia posług pasterskich: głoszenia słowa Bożego, sprawowania kultu i przewodniczenia wspólnocie. Do tej formacji należy również poznawanie aktualnie znaczących dziedzin duszpasterstwa, a także nowych zjawisk społecznych lub kulturowych, które domagają się ustosunkowania pastoralnego (por. PDV 72).
     
     §2. Formacja duszpasterska odbywa się zasadniczo w obrębie posług duszpasterskich i na drodze wymiany doświadczeń pastoralnych. Na szczególne wyróżnienie zasługują spotkania formacyjne duchowieństwa pod kierunkiem biskupa diecezjalnego, a zwłaszcza rejonowe spotkania formacyjne (por. DPŻK 78).
     
     §3. Zachęca się kapłanów do udziału w różnego rodzaju kursach pastoralnych i szkoleniach specjalistycznych, zarówno w diecezji, jak i poza nią.
     
     
     Sprawy bytowe
     
     
110. §1. Wszyscy kapłani inkardynowani do Diecezji Toruńskiej mają prawo do właściwego utrzymania, które powinno być zapewnione przez parafię lub diecezję (por. kan. 281 §1 KPK).
     
     §2. Podstawą utrzymania duchownych ze źródeł kościelnych są:
     1º ofiary, które składają wierni, zwłaszcza stypendia mszalne, a także ofiary z racji sprawowanych posług;
     2º pensja, którą pobierają kapłani zatrudnieni w Kurii Diecezjalnej i jej agendach oraz w Wyższym Seminarium Duchownym;
     3º stypendium studenckie, które otrzymują kapłani skierowani przez biskupa diecezjalnego na specjalistyczne studia stacjonarne;
     4º zapomoga finansowa, o którą mogą się ubiegać kapłani będący w szczególnie trudnej sytuacji życiowej.
     
     §3. Kapłani mają prawo korzystać z pozakościelnych źródeł utrzymania, do których należą zwłaszcza:
     1º pensja pobierana w instytucjach pozakościelnych;
     2º emerytura lub renta;
     3º stypendium studenckie lub naukowe przyznawane przez uczelnie pozakościelne.
     
     
111. Proboszczowie i administratorzy parafii, mający do pomocy współpracowników w osobach wikariuszy, zobowiązani są do właściwego ich utrzymania przez zapewnienie wyżywienia i mieszkania z wyposażeniem.
     
     
112. Szczegóły dotyczące spraw bytowych duszpasterzy parafialnych, prefektów, rezydentów i emerytów regulują odrębne przepisy (zob. Instrukcja o współpracy i uposażeniu duszpasterzy parafialnych; Instrukcja o kapłanach emerytowanych; Zasady funkcjonowania Funduszu Wzajemnej Pomocy Kapłańskiej).
     
     
     Osoby konsekrowane i członkowie stowarzyszeń życia apostolskiego
     ​
113. §1. W powszechnym powołaniu do świętości, realizowanym przez wszystkich wiernych w Kościele, obiektywne pierwszeństwo należy przyznać życiu konsekrowanemu. Życie konsekrowane bowiem przez szczególne praktykowanie rad ewangelicznych czystości, ubóstwa i posłuszeństwa odzwierciedla sposób życia Jezusa na ziemi i jednoznacznie zapowiada i uprzedza nadejście Królestwa Bożego. Z tej racji osoby konsekrowane odgrywają doniosłą rolę w każdym Kościele partykularnym. Diecezja Toruńska, dostrzegając jak wiele dobra może wnieść w jej życie bogactwo form życia konsekrowanego, w tym także instytutów świeckich życia konsekrowanego, wyraża pragnienie, aby ono wzrastało i rozwijało się zgodnie z duchem założycieli oraz własną tradycją i tym samym przyczyniało się do rozwoju duszpasterstwa diecezjalnego (zob. kan. 573 §1 i 576 KPK; zob. VC 18, 26, 32).
     
     §2. Biorąc pod uwagę charakter zakonów klauzurowych, wspólnota diecezjalna powinna otoczyć ich klasztory szczególną opieką duchową i materialną.
     
     
     Powołania do życia konsekrowanego
     
     
114. Troska o powołania w Kościele do życia konsekrowanego wymaga czynnej współpracy osób konsekrowanych, pasterzy, rodzin i wychowawców. W szczególny sposób dotyczy to odpowiedzialnych za duszpasterstwo parafialne (zob. VC 64).
     
     
115. Rozeznawaniu powołania do życia konsekrowanego służy Diecezjalne Dzieło Powołań. Do jego zadań należy również pomoc w zakresie akcji na rzecz powołań zakonnych (por. 2PSP s. 172, nr 47; zob. Statut Diecezjalnego Dzieła Powołań Diecezji Toruńskiej).
     
     
     Udział w życiu diecezji​
     
     
116. 1. Osoby konsekrowane, na miarę własnych sił i zgodnie ze swoim charyzmatem, winny wielkodusznie służyć współpracą Kościołowi diecezjalnemu, działając w pełnej komunii z biskupem diecezjalnym na polu ewangelizacji, katechezy oraz życia parafialnego (por. kan. 678 §1 KPK; VC 49).
     
     §2. Decyzje dotyczące działalności duszpasterskiej osób konsekrowanych są podejmowane i realizowane w ramach szczerego i otwartego dialogu między biskupem diecezjalnym a przełożonymi instytutów i stowarzyszeń życia apostolskiego (zob. kan. 678 §3 KPK; por. VC 49; 2PSP s. 184, nr 100).
     
     
117. W dobie nowej ewangelizacji szczególnego znaczenia nabiera ze strony osób konsekrowanych posługa kierownictwa duchowego, świadectwo życia kontemplacyjnego, wierność własnemu charyzmatowi, zwłaszcza charyzmatowi opieki nad słabymi i zagubionymi moralnie, prowadzenie przedszkoli, szkół katolickich i innych placówek opiekuńczo-wychowawczych (por. 2PSP s. 182-183, nr 94, s. 184, nr 102).
     
     
     Zasady współistnienia i współpracy
     
     
118. §1. Sprawami dotyczącymi instytutów życia konsekrowanego i stowarzyszeń życia apostolskiego oraz pozostałych form życia konsekrowanego, związanymi z ich obecnością i pracą apostolską w diecezji, kieruje w Kurii Diecezjalnej Wydział do Spraw Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego.
     
     §2. Osoby konsekrowane i członkowie stowarzyszeń życia apostolskiego, zgodnie ze statutami rad i komisji diecezjalnych, uczestniczą w pracach tych zespołów.
     
     
119. Powierzenie parafii w zarząd zakonnikom dokonuje się na podstawie pisemnej umowy, zawartej pomiędzy biskupem diecezjalnym a wyższym przełożonym instytutu (zob. kan. 681 §2 KPK).
     
     
120. Parafie powierzone instytutom życia konsekrowanego i stowarzyszeniom życia apostolskiego w sprawach duszpasterskich podlegają władzy biskupa diecezjalnego. (zob. kan. 678 §1 i 683 KPK).
     
     
121. Rządcy kościołów i kaplic publicznych, podlegających instytutom życia konsekrowanego i stowarzyszeniom życia apostolskiego, powinni wiernym podawać do wiadomości komunikaty Kurii Diecezjalnej i te komunikaty parafii miejsca, które zostaną przekazane przez jej proboszcza.
     
     
122. Duszpasterze parafii powierzonych instytutom życia konsekrowanego i stowarzyszeniom życia apostolskiego są zobowiązani do udziału w konferencjach i zjazdach duszpasterskich organizowanych w diecezji na tych samych zasadach, co duchowieństwo diecezjalne (zob. kan. 680 KPK).
     
     
123. Parafie i kościoły zakonne zobowiązane są do świadczeń finansowych na rzecz diecezji i potrzeb ogólnokościelnych, zgodnie z zawartą umową.
     
     
124. Osoby konsekrowane zatrudnione przez instytucje diecezjalne lub parafialne mają prawo do słusznego wynagrodzenia, koniecznego czasu odpoczynku, możliwości dalszego dokształcania. Zatrudniający powinni zadbać, aby wzajemne relacje, w tym także czas i charakter pracy, nie powodowały trwałego uszczerbku w ich życiu modlitwy i życiu wspólnotowym, lecz służyły im pomocą.
     
     
125. Osoby konsekrowane mają prawo oczekiwać od diecezji pomocy w formie posługi kapelanów, których status określa odpowiednia umowa między biskupem diecezjalnym i wyższymi przełożonymi.
     
     
126. Diecezja wspomaga stałą formację osób konsekrowanych poprzez dni skupienia i kursy specjalistyczne organizowane przez Wydział do Spraw Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego Kurii Diecezjalnej.
     
     
127. Członkowie instytutów życia konsekrowanego i stowarzyszeń życia apostolskiego, angażujący się do pracy na terenie diecezji w instytucjach państwowych albo prywatnych, powiadamiają o swojej obecności Kurię Diecezjalną.
     
     
128. Członkowie instytutów świeckich o charakterze ponaddiecezjalnym działają na terenie diecezji w porozumieniu z biskupem diecezjalnym.
     
     
129. Członkowie instytutów świeckich mają prawo do zachowania dyskrecji dotyczącej ich przynależności do wspólnoty danego instytutu. Jeżeli członek instytutu świeckiego ujawni kapłanowi swoją przynależność do instytutu, wówczas kapłan zobowiązany jest do zachowania dyskrecji w tym względzie wobec osób trzecich.
     
     
130. Dziewice konsekrowane mają prawo do zrzeszania się w celu służenia sobie wzajemną pomocą i przeżywania charyzmatu powołania.